Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KOMUNIZMJAKOPOKOLENIOWAHERSTORIAł
cjinietylkonarodowej,aleimęskiej.WpowieściMoczaraprawdziwikomuni-
ścibylibowiemPolakami,żołnierzami(byćmożezasprawątegotekstufrakcję
MoczarawobrębiePZPRnazywanonpartyzantami”),aprzedewszystkimmęż-
czyznami(czegoanalizaWołowcanieuwzględnia).Kobietom,oilesięwtejopo-
wieścipojawiały,wyznaczonotradycyjniekobiecąrolęsanitariuszekiłączniczek
16
.
ZdaniemWołowca,perswazyjnąfunkcjąBarwwalki,podobniejakprzemó-
wieńsamegoGomułkizokresupo1956roku,byłokonsolidowaniepolskiej
wspólnotynarodowejwokółpostalinowskiejwładzykomunistycznej.Władza
poświadczałaswąprzynależnośćdoowejwspólnotyprzetestowanymwbojupa-
triotyzmem,aleteżprzywiązaniemdopolskiejtradycji,wtymdodośćkon-
wencjonalnierozumianychrólpłciowych.Jeśliodwoływałasiędokoncepcjipo-
kolenia,towtakisposób,byzasprawąakcentowaniajegotożsamościpolskiej
(imęskiej)możliwestałosięodcięcieodpoprzedniejekipyrządzącej,nazna-
czonejudziałemprzybyłychzZSRRŻydówikobiet
17
,atymsamympodanie
16
Polskiekinowojennelatsześćdziesiątychuparciewyznaczałomężczyznomrolężołnierzy,ako-
bietomsanitariuszek,wojennychnarzeczonychbądźofiarwojennejzawieruchy.Zob.np.Skąpa-
niwogniu(1963)wreż.JerzegoPassendorfera;OgniomistrzKaleń(1961)iJarzębinaczerwona
(1969)wreż.EwyiCzesławaPetelskich;Stawkawiększaniżżycie(1967–1968)wreż.Andrzeja
KonicaiJanuszaMorgensterna;Czterejpancerniipies(1966–1970)wreż.KonradaNałęckiego
iAndrzejaCzekalskiego.Jedynyfilm,którywepocegomułkowskiejukazywałkobietywpierw-
szoplanowychrolachżołnierzy,zostałnakręconywkonwencjikomediowej.Rzeczpospolitababska
(1969)wreż.HieronimaPrzybyły,bootymfilmiemowa,opowiadałahistoriężołnierekLudowe-
goWojskaPolskiego,którepowojniezdecydowałysiężyćipracowaćrazem,nieprzechodzącdo
cywila.Naskutekszereguzabawnychzdarzeńbohaterkizłamałyjednaknślubypanieńskie”izwią-
załysięzżołnierzamistacjonującegoniedalekomęskiegooddziałuLWP
,potwierdzająctymsa-
mymniepisanązasadępolskiejkultury,żekoniecwojnytoczasnpowrotunormalności”,awięc
tradycyjnychrólkobiecychimęskich.Wartozwrócićuwagę,żeprzekształcaniezbiorowejpamię-
cioudzialekobietwdrugiejwojnieświatowej–wyznaczanieimrólnbardziejkobiecych”,awięc
nienapoluwalki,zbroniąwręku–dokonywałosięnietylkowPolsce,aletakżewinnychkra-
jachtzw.blokuwschodniego.RadzieckiprzykładanalizujeA.Krylova,Radzieckiekobietywwal-
ce.Historiaprzemocynafronciewschodnim,przeł.K.Janicki,Zakrzewo2012.
17
StanisławaSowińska(1912–2004),przed-ipowojennakomunistka,współpracownicaekipyGo-
mułkiwdrugiejpołowielatczterdziestych,aresztowanaiwięzionawlatach1949–1954wra-
machakcjinposzukiwaniawrogawewnątrzpartii”,wspominała,żenodwilż”byławPolscena-
znaczonawzrostemnastrojówantysemickichzarównowpartii,jakiwpolskimspołeczeństwie.
Figuranżydokomuny”byłajednymzgłównychelementówdyskursuantystalinowskiego.S.So-
wińska,Gorzkielata.Zwyżynwładzydostalinowskiegowięzienia,oprac.Ł.Bertram,Warszawa
2017.Podobneobserwacje,pełneosobistegoniepokojuczywręczlęku,możnaznaleźćwlistach
przed-ipowojennejkomunistki,profesormuzykologiiZofiiLissy(1908–1980)doZygmunta
25
