Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AGNIESZKAMROZIK
nocka
24
,byłaturaczejporęcznymnarzędziemwwalceokształtteraźniejszości
iprzyszłości,którąautorkiprowadziłytakżenapolitycznejemeryturze;konsty-
tutywnymelementemmitupoczątku,wspólnoty,którykreowały,aktóregorolą
byłoprzypominanietowarzyszompartyjnym(głównymodbiorcomwspomnień)
oprawdziwiekomunistycznychwartościachipostawach.Wsytuacjinarastają-
cychpośmierciStalinasporówwobrębiepartiikomunistycznejokierunekdzia-
łań,aleteżwobliczuprzemianspołecznych,którychwidomymznakiemstałysię
protestyz1956roku,odbieranemiędzyinnymijakowyrazniezadowoleniadora-
stającegopowojnienowegopokolenia,zmitologizowanaopowieśćopoczątkach
ruchukomunistycznegowPolscepełniłafunkcjędyscyplinującąwobecjednych
(towarzyszy-komunistów)imotywującąwobecinnych(burzącejsięmłodzieży)
25
.
Konstytutywnymelementemkreowanegowewspomnieniachmitupoczątku
wspólnotybyłobrazpokoleniakomunistówurodzonychnaprzełomieXIXiXX
wieku,dorastającychwczasie,gdyPolskaodzyskałaniepodległośćpo123latach
zaborów,którzybylirozczarowanikształtem,jakiprzybrała–nacjonalizmu,dra-
pieżnegokapitalizmu,klerykalizmu,generującychwszystkiemożliwenierówno-
ści:zewzględunapochodzenieklasowe,etniczne,płeć,wyznanieitd.–igoto-
widowalkiojegozmianę.Towłaśnielewicaradykalna,komunistycznazostała
namaszczonaprzezautorkinaalternatywędlarządówsanacji:autorytarnejwła-
dzy,którąprawicaobjęłapozamachumajowymw1926roku.Środowiskako-
munistycznezostałyukazanejakowprawdziewątłeliczebnie(boprzetrzebione
ciągłąinwigilacjąiwyrokamiwięzienia),alezatoideowe,zaangażowane,walecz-
ne.Powtarzającasięwniemalwszystkichwspomnieniachopowieśćorewolucyj-
24
S.Tannock,NostalgiaCritique,nCulturalStudies”1995,nr3,s.453–464.
25
Wdyskusjęopamięci,tożsamościiwartościachruchukomunistycznegoposłynnymreferacie
Chruszczowa,odsłaniającymzbrodniestalinizmu,angażowalisięnietylkopolscykomuniści
ikomunistki.Toczyłasięonawwielukrajachtzw.blokuwschodniego,aprodukowanemaso-
wowspomnieniadziałaczekidziałaczykomunistycznychbyłyjejistotnymelementem.Jednym
zkluczowychmotywówtychwspomnieńbyłabezgranicznawiarawpartiękomunistyczną,któ-
rejideałyzostaływypaczoneczypoprostuzdradzoneprzezStalinaijegopodwładnych,iktóre
należałoodzyskać,oczyścić,wcielićwżycieiprzechowaćdlakolejnychpokoleń.Ważnymskład-
nikiemowegomitunpowrotudopoczątku”byłarewolucjapaździernikowaiosobaLenina,któ-
reprzeciwstawianopóźniejszejstalinowskiejdyktaturzeinkultowijednostki”.Casuspolskich,
czechosłowackichiNRD-owskichwspomnieńomawiaP
.Kolář,TePartyasaNewUtopia.
ReshapingCommunistIdentityafterStalinism,nSocialHistory”2012,nr4,s.402–424.
28
