Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Włodzimierz(Wladimir)Herman-Polska-Dania…Punktyprzecięcia
13
sięstaroislandzkimisagami,wydanymiwroku1828,tłumaczonymina
Ichociażlegendytepowstaływniecobardziejnapółnocwysuniętejod
Daniikrainie,bowIslandii,tosąonetraktowaniejakowspólnyskarbiec
wczesnejliteraturyskandynawskiej.Wikingowie,toprzecieżnietylko
Duńczycy,aleteżNorwedzyiSzwedzi…Różnicamiędzynimisprowadza
siędotego,żeciszwedzcygrabiliRuś,aduńscyAnglię,botambyłoim
bliżej.SkolonizowaliteżIslandię,któraodtegoczasubyłaprzezstulecia
nierozerwalniezwiązanazDanią.Islandiaczęściowąniezależnośćwywal-
czyłasobie,wpokojowysposób,dopieropodkoniecXIXwieku,całkowitą
niepodległośćw1918roku.
Takczyinaczej,sagiorazmitycznahistoriaWikingówsątomoje
pierwsze,bardziejświadomezetknięciazeSkandynawią,aprzedewszyst-
kimzDanią.AstałosiętodziękiwykładomnawydzialehistoriiUniwer-
sytetuWrocławskiego,znakomitegoznawcyhistoriiDaniiprofesoraWła-
dysławaCzaplińskiego.Wroku1965prof.Czaplińskiwydałwspółautorską
badańnadhistoriątegokrajuzeszczególnymuwzględnieniemwiekuXVII
ikolejnych.Pamiętam,jakmalowniczoopowiadałnamoPamiętnikach
JanaChryzostomaPaska,szczególnieojegopobyciewDaniizwojskiem
polskimwalczącymzeSzwedamiwlatach1658-1659,poddowództwem
StefanaCzarnieckiego.LekturęPamiętnikówzalecałnamwsposóbszcze-
gólny.Zresztąniemusiałnazbytnalegać,ponieważwystarczyłotylkorzu-
cićokiemnanie,abyniemócsięodnichoderwać.Impresje,obserwacje
isformułowaniaPaskaopolitycznychisocjalnychaspektachżyciaówczes-
nychDuńczykówsąinteresujące,barwneisoczyste.Nam,studentom,nie
mogłysięniespodobaćjegouwagi,np.oduńskich„białogłowach”:
Ludteżtamnadobny:białogłowygładkieizbytbiałe,strojąsiępięknie,
alewdrewnianychtrzewikachchodząwiejskieimiejskie…Gdypobruku
wmieścieidą,totakiuczyniąkołat,coniesłychać,kiedyczłowiekdoczło-
wiekamówi:wyższegozaśstanudamytotakichzażywajątrzewików,jako
iPolki.WafektachzaśnietaksąpowściągliwejakoPolki,bolubozrazu
Zob.Edda,czyliKsięgareligiidawnychSkandynawiimieszkańców,tłum.J.Lelewel,
wyd.J.Zawadzki,Wilno1807.
