Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WyspySołowieckie/Соловецкийлагерьособогоназначения,1923-1933
37
mierzonewevwrogówludu”
,wtymobozykoncentracyjne.JakstwierdzaStani-
sławCiesielski,obozytetraktowano
jakomiejscaodosobnieniaprzeciwnikówpolitycznychiosóbuznawanychzanie-
bezpiecznezracjiichstatusuklasowego,zarazemzaśjakomiejscaprzetrzymywania
zakładników,azatemosób,naktórychnieciążyłyżadnezarzutyipodejrzenia,po-
zbawionychwolnościzracjipozycjispołecznejimożliwościwykorzystaniagroźby
ichrozstrzelaniajakoinstrumentupowstrzymywaniadziałańantybolszewickich18.
Wartododać,wymieniajączabiegiprawnezwiązanezfunkcjonowaniem
obozówbolszewickich,żewtokupracnadprzedłożonymprzezFeliksaDzierżyń-
skiegoprojektempostanowieniaOgólnorosyjskiegoCentralnegoKomitetuWy-
konawczego(WCIK)voobozachkoncentracyjnych”
,przyjętymprzezKolegium
LudowegoKomisariatuSprawWewnętrznych(NKWD)3kwietnia1919roku,
wprowadzono,jakoobowiązującąodtejporywaktachprawnychdotyczącychtej
kwestii,nazwęvobozypracprzymusowych”(лагеряпринудительныхработ)19.
Określenievobozykoncentracyjne”
,będącezrazueufemizmem20,funkcjonowa-
łojednaknadal,skoropodjęta27czerwca1929rokutajnauchwałaBiuraPo-
litycznegoKomitetuCentralnegoWszechzwiązkowejKomunistycznejPartii
(bolszewików)Okorzystaniuzpracywięźniówkryminalnychnakazujeokreślanie
obozówkoncentracyjnychmianempoprawczychobozówpracy(исправительно-
-трудовыелагеря21,wskrócie:ITŁ).Trzymajmysięjednakchronologii.
Ogłoszony17maja1919rokudekretWCIKOobozachpracprzymuso-
wychustalałtryborazwarunkiorganizacjiobozów,zalecającichtworzenieza-
równowobrębiemiast,jakiwpobliskichobiektach,takichjakklasztoryczy
dwory.Obozymiałyzostaćuruchomionewewszystkichmiastachgubernial-
nych,zaśnadzórnadnimipowierzonoWydziałowiRobótPrzymusowychprzy
NKWD.Dekretnakazywałzatrudnieniewięźniówprzypracachfizycznychprzez
całyokresodbywaniakary.Pracatamiałastanowićźródłoutrzymaniaobozu
18StanisławCiesielski,GUŁag…,s.39.
19Zob.tamże,s.56.
20Por.:vSowieckawładzanazywajełagodnie«obozamikoncentracyjnymi»”
(vСоветскаявластьмягконазываетих«концентрац.оннымилагерями»”
,Ю[рий]
Безсонов,ДвадцатьшестьтюремипобегсСоловков,ImprimeriedeNavarre,Paris
1928,s.37).
21vИменоватьвдальнейшемконцентрационныелагеряисправительно-тру-
довымилагерями”(ИзпостановленияПолитбюроЦКВКП(б)„Обиспользовании
трудауголовно-заключенных”,w:ГУЛАГ…,s.62).WdokumentachpolskiegoOd-
działuSłużbyGranicznejKorpusuOchronyPogranicza,pochodzącychzpoczątkulat
trzydziestych,pojawiasiękonsekwentnieokreślenievobozykoncentracyjne”
.Zob.Obo-
zykoncentracyjneOGPUwZSRR,red.BernadetaGronek,GrzegorzJakubowski,Irena
Marczak,Bellona,Warszawa1992.
