Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Obozysowieckie
1925wymieniono234wydarzeniakulturalne.vTakintensywnegożyciakulturalnego
-komentujetenfaktHelenaOwsiany-niebyłoibyćniemogłonigdzie«nawolno-
ści»wZSRR”34.Jednakżetoniereedukacjastanowiłazasadniczeznamięobozu.
WdrugiejpołowielatdwudziestychzaczętoskupiaćsięnaSołowkachna
pracyfizycznej-produktywnej.Począwszyod1926rokuadministracjaobozu
zawierałakontraktyzprzedsiębiorstwami
państwowymi,którymoddawaładodyspo-
zycjiwięźniówjakosiłęroboczą,uzyskując
ztegotytułudochody.Pracowalionimię-
dzyinnymiprzywyrębielasu,wydobyciu
torfu,połowieryb,naroli,wcegielni,gar-
barni,wytwórniwapnaizakładachmecha-
nicznych,przybudowiedrógirozładunku
towarów.Zatrudnianoichtakżewpunk-
tachbadaniaodmianroślinwsowchozach
iośrodkuhodowlicennychzwierzątfuter-
kowych.Wlaboratoriumchemicznymwy-
bitnyuczony,ojciecPawiełFłorienski,pra-
cowałnadpozyskiwaniemjoduzmorskiej
kapusty(w1937rokuzostałrozstrzelany).
Innywięzień,NafaliFrenkel,uchodziza
wynalazcętakzwanegovsystemukotłów”,
mającegonaceluzwiększeniewydajności
obozu.Pomysłpolegałnadysponowaniu
Fot.5.Miesięcznik
racjiżywnościowychwzależnościodwy-
vСоловецкиеострова”(1925,nr1)
konanejpracy-takzwanejnormy(dzię-
kitemuwynalazkowiFrenkelawansował
zwięźnianaczłonkakierownictwaobozu)35.Oboktejdwuznacznejpremiiza-
chęcającej-ktowięcejpracuje,tenwięcejje(aleiwięcejenergiiwydatkuje)-sto-
sowanowoboziekary,międzyinnymiuwięzieniewkarcerze(naSiekiernejGórze
-wprzypadkumężczyzn,naWyspieZajęczej-wprzypadkukobiet).Więźniowie
Sołoweknietylkocierpieli,lecztakżeumierali-wskutekwycieńczającejpracy,
niedożywienia,chorób,tortur(np.polewaniawodąnamrozie,wystawianianago
naukąszeniakomarów,zrzucaniazestromychschodówwiodącychnaSiekierną
имениЧехова,NewYork1954)iDmitrijaLichaczowa(Wspomnienia,przeł.Bogusław
Żyłko,CentrumPolsko-RosyjskiegoDialoguiPorozumienia,Sedno,Warszawa2016;
wyd.oryginalne,rosyjskie:Д[митрий]С.Лихачев,Воспоминания,Logos,Санкт-
-Петербург1995).
34HelenaOwsiany,Paradoksyłagrówsołowieckich,w:Skazanijako„szpiedzyWaty-
kanu”…,s.273.
35Zob.AnneApplebaum,Gułag,s.58in.
