Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wstęp
historycznejdobyrealizmusocjalistycznegonależytraktowaćjakonotkęocha-
rakterzerekonesansubadawczego,którypowiniendoczekaćsię-adekwatnego
dorangiproblemu-rozwinięciawpostaciosobnegoopracowania.
2.Budowapracy
Konstrukcjapracyjestdwudzielna.Intencjonalnieteżprzywołujesposób,
wjakiprzybliżałzjawiskorealizmusocjalistycznegoZbigniewJarosińskiwmo-
nografiiNadwiślańskisocrealizm(1999).Niniejszapraca,inspirowanakoncepcją
układuposzczególnychczęścirozprawyJarosińskiego,wykraczajednakpozajej
naśladownictwo.
Częśćpierwsza,zatytułowanaWęzłoweproblemyliteraturysocrealistycznej,
przybliżaepokęiprezentujejąwtakisposób,bymożliwestałosięusytuowanie
jejwkontekściehistorycznym34.PoruszanewniejkwestieuświadamiająCzytel-
nikowi,jakniejednorodny-mimopozornejmonolityczności-pozostawałokres
realizmusocjalistycznego.Obfitowałonbowiemnietylkow-przywołajmykon-
statacjeMichałaGłowińskiego,intencjonalnieodnoszącesiędospecyfikiprą-
duliterackiegojakozjawiskakulturowego-vkoniunktury”wielkie,aleimałe35.
Wyrazemdynamikiowychkoniunkturwprzemianachdoktrynyjestzapropono-
wanaperiodyzacjaepoki,którejpodporządkowanabyłasztukalat1949-1956.
Jesttonajobszerniejszapartiarozważań;jejobjętość-wrelacjidopozostałych
rozdziałów-znaczącozaburzaproporcjecałościpracy.Wynikatojednakzcha-
rakterusamejformacjikulturowej,która-mimoiżnietrwaławrodzimejhistorii
nawetdekady-miałaniezwyklegwałtownycharakter.Ztegowzględu-właśnie
abyoddaćjejspecyfikę-zdecydowanosięwydzielićwrozdzialekolejneetapy
rozwojudoktryny.Naosobnąuwagęzasługujeprzytymwzaproponowanympo-
dzialerok1956,będącyostatecznymkresemepoki(szerzejnatentematwsto-
sownymmiejscu).
Omawianatupartiarozważańskładasięzosobnychrozdziałów,wra-
machktórychzostająporuszanekwestieznajdującerozwinięcieiuzupełnienie
wczęścidrugiej.Możnauznaćjązaodpowiednik(mikro)syntezy(jakkolwiek,
34TakaformułatytułowastanowizarazemintencjonalneodwołaniedopracyGa-
brieliPorębinyOdProletkultudorealizmusocjalistycznego.Węzłoweproblemyliteratury
radzieckiejokresumiędzywojennego,Katowice1989.
35Zob.:M.Głowiński,Prądliterackijakokategoriapoetykihistorycznej,[w:]tenże,
Pracewybrane,wyb.R.Nycz,t.1:Powieśćmłodopolska.Studiumzpoetykihistorycznej,
Kraków1997,s.62-68.PowołującsięnaustaleniaGłowińskiego,DariaMazurdovko-
niunkturmałych”zaliczatwórczośćpowstałąwśrodowiskuStowarzyszeniaPAX,będącą
artystycznąaktualizacjąvkoniunkturywielkiej”
,tj.socrealizmu(zob.:taż,Realizmsocpa-
xowski,Bydgoszcz2013,s.33-34).
