Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
60
Wstęp
podobniejakzpowodupublicystycznegocharakteruwieluutworów,perspek-
tywastricteliteraturoznawczawbadaniusocrealizmuniewystarcza.Konieczne
jestdopełnieniejejrefleksjąnadsposobemistnieniacałościkultury,uwikłanej
wmechanizmypropagandy.
Dlazaproponowanejtumetodymożnaodnaleźćpunktodniesieniawkulturo-
wejteoriiliteraturymającejdośćistotneograniczenia.Najważniejszymznichzdaje
sięzacieranieprzedmiotubadańwskutekuruchamianiaróżnych,niekiedynawet
bardzoodległychkontekstówikoncentracjinafunkcjonującychspołeczniedyskur-
sach109.Wefekcieto,comiałowzamyślesłużyćpełniejszemuzrozumieniuomawia-
nychkwestii,zaczynadominowaćinabierawartościsamoistnej.Dlategoteżnależy
rozważniekorzystaćzkontekstów,abynieprzeważyłyonenadomawianąliteraturą
podmiotu,pozostajączarazempomocnymiwjegopełniejszymzrozumieniu.Jedy-
niewówczas,gdysięgnięcieponiebędzieuzasadnionewłaściwościamidziełalite-
rackiego,należywykorzystaćichmożliwościujawniającenowewymiarypoznania
omawianegotekstu.Tylkowtedybowiemprzywoływanieichmasens.
5.Uwagipodsumowujące
Jałowetozajęcie-zajmowaćsięsocrealizmemzpunktuwidzenialiterackiego.
Zprostejprzyczyny:niejesttoliteratura.Niejestliteraturąpiękną,mimotalentu
irzemiosławielujejsprawców.Imimożewpewien-pokrętny,aleistotny-sposób
czyniłazadośćpotrzebiepięknaipotrzebiewartościsakralnych
-pisałprzedlatyAleksanderWat110.JakąbowiemkorzyśćmożewynieśćCzy-
telnikzlekturypracyoliteraturzeartystyczniezdegradowanejijakipożytekjest
zczytaniatwórczościskazanejnazapomnieniezewzględunanikłewartościar-
tystyczne?Pytanietopojawiasięnamarginesiewiększościzprezentowanych
szkiców.Jestonootyleistotne,żeukierunkowujeuwagęCzytelnikanawartości
postacipowieściowych,konfliktydramatyczne,reportażowyobrazmająpokazać,jakoble-
kasięwrzeczywistośćPlanSześcioletni,jakrosnąwPolscefundamentysocjalizmuirosną
ichbudowniczowie.Współdziałaniewpowstawaniutakiejliteraturytopierwszezadanie,
jakiesobiestawiamy”(OdRedakcji,vŻycieLiterackie”1951,nr1,zdn.4lutego,s.1).
109Zob.:J.Natoli,Introduction,[do:]TracingLiteraryTeory,ed.J.Natoli,Universi-
tyofIllinoisPress,Urbana1987,s.10.Znaczącapodtymwzględempozostajerodzima
definicjakulturowejteoriiliteratury,sformułowanaprzezAnnęBurzyńską,podkreślającą
vrangęnamysłunadpraktykamiinterpretacyjnymi,będącymiprzejawemwspółdziałania
rozmaitychdyskursówkulturowych”(zob.:taż,Kulturowyzwrotteorii,[w:]Kulturowateo-
rialiteratury.Głównepojęciaiproblemy,red.M.P
.Markowski,R.Nycz,Kraków2010,s.79).
110A.Wat,Kluczihak,[w:]tenże,Światnahakuipodkluczem.Eseje,oprac.K.Rut-
kowski,Londyn1985,s.9.
