Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Wstęp
socrealizmtoosobnakwestia.Byćmożewartobyłobyzastanowićsięnadskutkami
kulturowegoimentalnegovoswojenia”najmroczniejszegozprzejawówkultury
PRL-udziękiuczynieniuzniegoobiektuzabawy.Jesttojednakżekwestiadalece
wykraczającapozatematykęniniejszejpracy,toteżpozostawiamyjąotwartą,sygna-
lizującjedynietakąmożliwośćijejkulturoweimplikacjewzakończeniu.
3a.Dobórbibliografiipodmiotowej
Postawionycelpracyzadecydowałodoborzebibliografiipodmiotowej-starano
sięwniejprzedewszystkimprzybliżyćmałorozpoznanelubpomijanedotychczas
przezbadaczyepokiproblemyewokowaneprzezliteraturęikulturęsocrealistyczną.
Whistoriiliteraturyprzełomulatczterdziestychipięćdziesiątychzapisały
siędzieła-jakwwypadkuWęglaAleksandraŚcibora-Rylskiego(1950),Lewan-
tówAndrzejaBrauna(1952),BiegudoFragalaJulianaStryjkowskiego(1951)
bądźopowieściWandyWasilewskiej-niekiedyszerokoomawianeianalizowane
zróżnychperspektyw.Ichranganajczęściejniepolegaoczywiścienawalorach
artystycznych(zawyjątekpośródwymienionychtuutworówmożnauznaćpo-
wieśćStryjkowskiego).Kluczestetycznyzawodziwsytuacji,gdywartościtepod-
porządkowywanezostająwymogomideologii41.
Tendencjaowawyraźnajestzwłaszczawnurcierozrachunkowymzdwu-
dziestoleciemmiędzywojennym,reprezentowanymchoćbyprzezRzeczywistość
(1947)JerzegoPutramenta,Barbaszów(1949)MarianaKozłowskiegobądź
opowiadanieJanaWiktoraPrzedświtaniem(1953),poświęconestrajkowichłop-
skiemu(16-25sierpnia1937r.)42.WutworzePutramentamożnaodnaleźćau-
tentycznesytuacjeipostacie.Jesttovpowieśćzkluczem”
.Jejodczytanie-zgodne
zintencjąautorską-wymagaznajomościrealiówepokiiopisanegośrodowiska
dziennikarzyzwiązanychzlewicowąprasą(powieściowyperiodykvRzeczywi-
stość”maswójrealnyodpowiednikwczasopiśmievPoprostu”).Powieściowej
wizjimiędzywojniazutworuPutramentasekundowałym.in.tomyopowiadań
JanaPytlakowskiego(Wielkicień,1946)iWitoldaZalewskiego(Śmiertelniboha-
41Zpunktuwidzeniaaksjologiiliterackiejtwórczośćlat1949-1956trudnonie-
kiedyuznaćzaliteraturę,nazbytbowiemzbliżasiędoprodukcjigrafomańskiej.Nasy-
gnalizowątuspecyfikętwórczościdobyrealizmusocjalistycznegozwracauwagęAnna
Zarzycka(zob.:taż,RewolucjaSzymborskiej1945-1957ł,s.153).Autorkaodnosiswe
konstatacjewprawdzietylkodoówczesnejpoezji,jednakmożnajeprzenieśćnalitera-
turęanblock.
42GrzegorzLasotaniewahasięokreślaćpowieściPutramentamianempierw-
szejpowieścisocrealistycznej,wzorowanejnatwórczościWandyWasilewskiej,Leona
Kruczkowskiegoidoświadczeniachprozyradzieckiej(zob.:tenże,Pierwszykrokdorze-
czywistości,[w:]tenże,Kieruneknatarcia.Szkice-recenzje-polemiki,Warszawa1953,
s.17-18).
