Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Polskiegwarowenazwydzikorosnącychroślinzielnychnatlesłowiańskim
wacjęsemantycznąnazw,niekiedydośćarchaiczną,odpochodzeniagwarowego
nazewnictwaroślinnego,wsensierozróżnienia,czynazwysąautentyczniegwa-
rowe,tojestpowstałenagrunciegwar,czyteżrodzime,odziedziczonezdawnej
polszczyzny,lubteżstanowiąjakiśrodzajzapożyczeń.
Zakresmateriału
Nietrzebanikogoprzekonywać,jakwieleroślinotaczanaswżyciu.Znacznaich
częśćmawgwarachpokilkaalbonawet(wniektórychprzypadkach)pokilka-
dziesiątnazw.Niesposóbzatembraćpoduwagęwszystkichroślinprzyomawia-
niunazw.Należyzatemlogicznieograniczyćmateriał,czylizbadaćnazwyjedynie
wybranychroślininaichpodstawiewyciągnąćwnioskidotyczącecałościgwaro-
wegonazewnictwabotanicznego.
Wniniejszejpracyniewyobrażalnieobfitymateriałgwarowyzostałcelowo
ograniczony,aselekcjazostałaprzeprowadzonawedługkilkuzasad.Podstawo-
wymkryterium,wedługktóregodokonałamdoborumateriału,stałosięjasnekry-
teriumbotaniczne.Zapunktwyjściaobrałammianowicieroślinyzielne(zatem
niezostaływziętepoduwagęnazwydrzew,krzewówikrzewinek)dzikorosnące,
czasem(stosunkowoodniedawna)uprawiane,jaknaprzykładmiętapieprzowa,
MenthapiperitaL.,czydrapaczlekarski,CnicusbenedictusL.
Nazwomroślinzielnychdzikorosnącychpoświęcono,jakdotąd,stosunko-
woniewieleopracowańjęzykoznawczych.Jednakżegatunkówtychroślinjest
ogromniedużo,zatembyłamzmuszonadokonaćdalszejselekcji.Wybrałamro-
ślinynajczęściejspotykane,znanezpowoduswoichwłaściwościleczniczychlub
trujących,przypisywanychimcechmagicznych,charakterystycznegowyglądu,
specyficznychwłaściwości,bądźroślinyprzydatnewgospodarstwie,naprzykład
jakopasza.Wyborudokonałampoekscerpcjiwieluźródełgwarowych,wydziela-
jącroślinynajczęściejsiępowtarzające.
Mimotakichograniczeńroślinwziętychpoduwagęjestnadalsporo.Jedną
zprzyczynjestwystępowaniewieluroślinwkilkugatunkach,coautomatycznie
poszerzyłoliczbęanalizowanychnazw.Wsumiezanalizowałamnazwygwarowe
dla77rodzajówroślin,ażeniektórezrodzajówobejmująpokilkagatunków,
któresąbardzopopularne,zatemogólniebadałamnazwygwarowedlaponad
100gatunkówroślin.Jeśliliczyćśredniookoło20nazwgwarowychdlajednego
gatunku,otrzymujesięokołodwóchtysięcyzanalizowanychnazw.Wydajesię,
żejesttowystarczającolicznareprezentacjamateriałowa,abynajejpodstawie
możnabyłowyciągaćogólnewnioskiwzakresiegwarowychnazwroślinzielnych
igwarowegonazewnictwaroślinnegowogóle.
Wartozaznaczyć,żewielunazwnotowanychwdziejachpolszczyznynie
uwzględniłamwniniejszejpracy,ponieważsąużywanedodziśwogólnejpol-
skiejnomenklaturzebotanicznej.Brałampoduwagętylkotakie,którewystępują
