Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Psychologiaisztuka–dwiestronymedalu
25
jającysięwwyobraźnisłuchacza(iwidzajednocześnie)rucho-
myobrazwielupostaci,splecionych-przezharmonię,kontra-
punktiorkiestrację-wgrachzlosemizesobąnawzajem.
Obrazowość(iteatralność)muzykijesttuwręczzamierzona,
akonfiguracjewciążprzetwarzanychmotywówbudująwpro-
gramowysposóbnarracjęfabularną,przekładanąnaemocje.
Resztajestjużkwestiąwrażliwościodbiorcy,którymożesobie
samrozbudowywaćwizerunkipostaciidodawaćichwłasnąor-
namentykę-zawszejednakwramachwizjinarzuconejprzez
kompozytora.
Istniejątysięczneodmianyportretówmuzycznych-postaci
zarównorzeczywistych,jakiwyimaginowanychlubwręczar-
chetypowych.Każdyznich,wzależnościodwybranegopomy-
słukompozytorskiego,jestspecyficznąpropozycjąrozumienia
ichwewnętrznejnatury,ichdramatówikonfliktówegzystencjal-
nych.Niewyczerpują,oczywiście,całejprawdyoswychmode-
lach,niemniejsąpewnymprzybliżeniemtejprawdy.Niekiedy
trudnonawettęwiedzęwerbalizować,gdyżjestonaosadzona
przedewszystkimwemocjonalnymtrybiepoznawczym,zktó-
regosąwywodzonewtórnieskojarzeniatreściowe-zarównote
dosłowne,jakitesymboliczne(chociażbynp.wkarnawałowych
portretachmuzycznychSchumanna).Cóżwięcmówićoujmo-
waniujejwjakieśrygoryracjonalnejanalizy;żejesttoniemoż-
liwe,najlepiejświadcząniezliczonesporyzarównomuzykolo-
gów,jakizwykłychsłuchaczy,snującychswewłasnewariacje
natematzawartościdziełmuzycznych.Jeślidodaćdotegojesz-
czeróżnorodnośćodczytywaniaichsensówiznaczeńprzezrze-
szewykonawców,wywodzącychsięzróżnychtradycjieduka-
cyjno-kulturowych,tootrzymujemynieprzebranemnóstwo
wersjiinterpretacyjnychtego,cokryjesięwformiedzieł.
Naturalnanieoznaczonośćtreścitylkodostrzeżonejwakcietwór-
czym,azawartejwdźwiękowychpropozycjach,rozwijanajest
przezwyobraźnięiskojarzenia,poczymdomykanaidopowia-
danaracjonalnienaniezliczonesposoby,zktórychżadnego
niemożnawykluczyćjakozdecydowaniefałszywego;niema
teżkryteriumrozstrzygającegoowyłącznościprawdziwości
