Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rodzinajakośrodowiskowychowawcze
nichrólspołecznych.Jejzdaniem,podobniejakinnepostawy,takżeipostawyro-
dzicielskiestanowiąwynikuczeniasię.
Większośćbadaczyzajmującychsięproblematykąpostawrodzicielskichrepre-
zentujestanowisko,żestrukturapostawrodzicielskichzawiera,podobniejakposta-
wyogólneczłowieka,trzyelementy:myślowy,emocjonalnyidziałaniowy.Pierw-
szykomponentprzejawiasięwformiepoglądunadziecko,ocenyjegozachowania.
Komponentdziałaniowyodzwierciedlasięwczynnymzachowaniuwobecprzed-
miotupostawy,np.gdymatkaprzytulalubnagradzadziecko.Składnikemocjo-
nalnyzkoleiujawniasiętakwwypowiedziach(ton,sposóbekspresji),jakiwza-
chowaniuniewerbalnym(ruchy,gesty,mimika)izawierapozytywnelubnegatyw-
neuczuciawstosunkudodziecka(zob.J.Rembowski1972;M.Ziemska1986a;
M.Braun-Gałkowska1986).
Postawyrodzicielskiesąplastyczneiulegajązmianomwrazzrozwojemdziecka
(zob.M.Ziemska1973,1986a;T.Mądrzycki1977;J.Rembowski1986c;M.Braun-
Gałkowska1991).Innepostawyrodziceprzyjmująwobecniemowlęcia,innewobec
dzieckarozpoczynającegonaukęszkolną,ajeszczeinnewstosunkudodorastają-
cegosynaczycórki.Zmianywpostawachrodzicielskichdotycząprzedewszystkim
stopniaijakościdawanejdzieckuswobodyorazformjejkontroli.Ponadtowzależ-
nościodetapurozwojudzieckaulegajązmianieproporcjeirodzajeformkontaktu
fizycznegoipsychicznegopomiędzyrodzicamiadziećmi.Niedostosowaniepostaw
przezrodzicówdowiekurozwojowegodzieckamożeprzyczyniaćsiędopojawiania
sięsytuacjikonfliktowych,prowadzącychzkoleidozaburzeńwzachowaniuana-
wetdozaburzeńosobowościowych.
2.2.TYPOLOGIAPOSTAWRODZICIELSKICH
PocząwszyodlattrzydziestychXXwiekuczynionebyłypróby,abyposzczególne
jednostkowepostawyrodzicielskie,charakteryzującesiębogactwemzachowańro-
dzicówwstosunkudodziecka,uporządkowaćwpodstawowetypypostaw.
Jednązpierwszychtypologiipostawrodzicielskichzaproponowałamerykański
psychiatraL.Kanner(za:M.Przetacznik-Gierowska,Z.Włodarski1994,s.132).
Wyróżniłonczterytypypostawrodzicielskich–pierwszajestpostawąpozytyw-
ną,pozostałetrzysąniekorzystnedlarozwojudziecka.Sątopostawy:1)akcepta-
cjiimiłości;2)jawnegoodrzucenia;3)perfekcjonizmu(nadmiernychwymagań);
4)przesadnejopiekuńczości.
Spośródinnychwczesnychpróbklasyfikacji,opartychnabadaniachempirycz-
nych,wymienićponadtonależypropozycjeM.Rofa(za:M.Plopa1983,s.413),
którywyróżniłnastępującerodzajezachowańrodzicielskich:1)koncentracjęna
dziecku;2)kierowaniedemokratyczne;3)swobodę;4)harmonijnewspółżyciero-
dzicówidzieci;5)konfliktorazG.A.Miltona(za:M.Plopa1983,s.413;S.Lipiń-
ski2001,s.28),którywyodrębniłpięćpostawmacierzyńskichprzejawianychwo-
becdziecipięcio-isześcioletnich.Sąto:1)rygoryzm;2)relacjewewnątrzrodzinne;
3)ciepłapostawamatki;4)odpowiedzialność;5)postawabliskaagresjiikarania.
