Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Rodzinajakośrodowiskowychowawcze
rodzinyjakoinstytucjiwyznaczonejestprzezpotrzebyjejczłonkóworazprzezpo-
trzebyspołeczeństwa,wktórymonaegzystuje.Poprzezto,żepotrzebytemusząbyć
zaspokajaneciągletakzewzględunaposzczególnychczłonkówrodziny,jakiwin-
teresieogólnospołecznym,rodzinazyskałarangęinstytucji(Z.Gawlinowa1988).
Przedewszystkimjednakrodzinajestpodstawowymśrodowiskiemwychowaw-
czymoistotnymznaczeniudlarozwojuiwychowaniadzieciimłodzieży,wniej
bowiemzachodziproceswychowaniaiwprowadzeniaichwkrągkontaktówspo-
łecznych,kształtowaniaocenipoglądów,normiwartości.Ponadtosprzyjaonaza-
spokojeniuwszystkichpotrzebjednostki(zob.L.Niebrzydowski1988;I.Tarano-
wicz1990;J.Maciaszkowa1992;S.Lis1992;E.Jundziłł1993;J.Izdebska2000).
Naśrodowiskowychowawczerodziny,zgodniezzałożeniamipedagogikihu-
manistycznej,składająsięgłówniekulturastosunkówmiędzyludzkichwrodzi-
nie,wzajemnerelacjemiędzyposzczególnymiczłonkami,potrzebaorazumiejęt-
nośćwzajemnegowyrażaniaswoichmyśli,przeżyćorazświatsymbolikulturowych,
odkrywanychipoznawanychprzezczłonkówrodziny,stanowiącychjednocześnie
podstawęichwzajemnejkomunikacji(A.Przecławska1993).
ŚrodowiskiemwychowawczymM.Tyszkowa(1985)określaukładsytuacji
wświeciezewnętrznym,doktóregodzieckoprzystosowujesięwsposóbaktywny,
zuwzględnieniemswoichpotrzebimożliwości.Dziecko,będącczłonkiemrodzi-
ny,nieprzyjmujewięcoddziaływańzestronytegośrodowiskawsposóbbierny,ale
wręczodwrotnie–aktywnieiselektywniewybierateoddziaływaniarodziców,któ-
reodpowiadająjegoaktualnympotrzebomrozwojowym.Ponadtosamokształtu-
je,ajeślitrzebatoprzekształca,namiaręswoichmożliwościśrodowiskorodzinne.
Wrodziniejakośrodowiskuwychowawczymmożnawyodrębnićdwajegoaspek-
ty–osobowy(tzn.występującetuukładyrelacjimiędzyludzkichorazichcharakter,
liczbęisiłę)inieosobowy(naktóryskładająsięm.in.:warunkimaterialneimiesz-
kaniowe,organizacjapracyiczasuwolnego,tradycje,wiedza,kulturarodziców)
(zob.E.Jackowska1980;I.Jundziłł1983;M.Tyszkowa1985;H.Cudak1991).
Wbadaniachnadrodzinąmożnazetknąćsięponadtozpodejściemsystemo-
wym.Takieujęcierodzinywpolskiejliteraturzemożemyznaleźćm.in.uM.Ra-
dochońskiego(1986,1988),B.Tryjarskiej(1991),L.GrzesiukiU.Jakubowskiej
(1994),I.Kołbik(1994),R.Praszkier(1994),M.deBarbaro(1999).
Traktowanierodzinyjakosystemuspołecznegozakłada,żerodzinatosumajed-
nostek,którejątworzą,aletakżeodrębnacałość(zob.M.Braun-Gałkowska1992;
U.Sokal2001).Nasystemtenskładająsięnormyizasadyorazśrodkidecydujące
ojegospójności,aponadtocele,sposobyzaspokajaniapotrzebrodzinyirealizacji
zadańocharakterzespołecznym(zob.M.Ryś2001;U.Sokal2001).Wrodziniejako
systemieistniejąróżnepodsystemy,którewiążąsięzpodstawowymifunkcjamiwy-
pełnianymiprzezrodzinęorazzprocesamimającymiwniejmiejsce.Możemywięc
wyróżnićpodsystemy:mąż–żona,matka–córka,brat–siostraitd.Jedenczłonekro-
dzinymożewchodzićwskładkilkupodsystemów,będącżoną,matką,córkączysio-
strą(zob.M.Braun-Gałkowska1992;M.DeBarbaro1999;U.Sokal2001).Istot-
nąrolęwsystemowymtraktowaniurodziny,zdaniemF.L.Buczyńskiego(1999)
