Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Analizadyskursuwpostawachspołecznychietykietach
wanenaobszarachzainteresowaniabadawczegoróżnychnauk,postawie
przypisujesięróżnecharakterystyki.Nieznaczytojednak,żekonceptu-
alizacjetegowyrażeniasącałkowicieprzeciwstawne.Chodzitutajraczej
oodmiennąmetodologięicelebadawczenauk,którebadającpostawy–
wyciągająróżnewnioski,zgodniezresztązeswoimukierunkowaniem.
Licznekontrowersjeodnośniedefinicjipostawyspowodowaływkonsekwen-
cji,iżztymokreśleniemutożsamiano,bądźutożsamiasięwdalszymciągu,
wielepokrewnychpojęć.Bliższaanalizatreściowaprowadzijednakdowyraź-
negoodgraniczeniawspółbrzmiącychokreśleńodkonstruktuteoretycznego,
jakimjestpostawa.(ś)Wliteraturzenaukowejdonajczęstszychokreśleń,
którezamienniestosujesięzpostawą,zaliczyćnależynastępującetermi-
ny:nastawienie,opinia,przesąd,przekonanie,stereotypyizainteresowanie
[Podgórecki1986:33–38].
Trzebawtymmiejscudodać,żewymienionewyżejpojęciamajązpew-
nościąmniejszyzakresznaczeniowyodpostawy,cowięcej–wszystkieone
mogąpodlegaćznaczeniowopodzakrespostawywróżnychkonfiguracjach.
Kształtowaniesiępostawwynikazespecjalizacjiumysłowejirozwoju
własnegosystemuodniesień.Ulegająoneswoistejstrukturyzacjisyste-
mowej.
Mówiącokształtowaniusiępostawymamy(ś)nauwadzeproceswewnętrz-
ny,dokonującysięwświadomościczłowieka,wtrakciektóregoformują
sięposzczególneelementypostawyorazzależnościmiędzynimi.Wrezul-
taciezaczynafunkcjonowaćpostawajakocałość,jakozwartysystem[Iwa-
niec1981:43].
Charakterystycznącechąprocesukształtowaniasiępostawjestswoisty,
dualnymechanizmichprzejawianiasięwcałokształcieświadomościidzia-
łańjednostki.Mianowiciesamokształtowaniezachodziwświadomości
ijestprocesemwewnętrznym,natomiastnabywaniepostawmawzasad-
niczejmierzecharakteregzogamiczny.Cociekawe,procesytesąwzajem-
niekomplementarne.Niemożnaoczekiwaćprawidłowegowykształcenia
siępostawy,kiedywjednymzprocesówzachodząjakieśnieprawidłowo-
ści.Ichwzajemneuzupełnianiesięjestwięckoniecznymwarunkiemdo
tego,abyjednostkamiałaprawidłowerelacjezotoczeniem,atakżezy-
skałaświadomośćwłasnejpodmiotowości,któraprzecieżuwarunkowana
jestposiadaniemwłasnej,unikalnejpostawywzględeminnychobiektów.
