Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Analizadyskursuwpostawachspołecznychietykietach
Otym,jakważnymelementemjestpostawa,niechświadczyfaktjejgłę-
bokiegooddziaływanianawszystkiesferyrelacjispołecznych.Poprzezob-
serwacjedanejpostawyjednostkiwobecotoczeniamożnawysnućszereg
twierdzeńnatematjejroliistatususpołecznego.Predyspozycjeczłowie-
kamogąpowodowaćjegosamookreślenie,atakżenabycieokreślonego
kapitałukulturowego.Niebagatelnymzjawiskiemjestteżistnieniepew-
nychstandardów,którekształtującpostawy,powodująrefleksjejednostki
natematjejmiejscawspołeczeństwie.
Widaćzatem,żepostawastanowiwistociewzórbardzozłożony–
składającysięzpewnegodeterminizmuosobowego,cechprzyswojonych,
alerównieżwłasnejniezależnejwrażliwości.Dlategoteżwszystkiedy-
mensjepostawpowodująichunikalność,coczynijebardzotreściwym
polembadawczym.Opopularnościpostawwsocjologiiświadczyzatem
liczbaprzeprowadzanychbadańempirycznychztegozakresu(np.anali-
zyogólnopolskieCBOS).Badaniepostawdostarczasporądawkęwiedzy
omotywacjach,ogólnymspojrzeniurespondentównaokreślonekwestie,
aktualnościokreślonychzagadnieńwsferzepublicznejczychociażbypo-
pularnościtrendówkulturowych.
Popularnośćbadawczapostawwpłynęłanaznacznerozwinięciereflek-
sjimetodologicznej,coprzejawiasięm.in.wskalowaniupostaw.Wlite-
raturzeprzedmiotuznajdująsięodniesieniadozwyczajowostosowanych
wprocesachbadawczychwymiarów,takichjakskaleLikerta,Guttmana,
Thurstone’a[zob.Marody1976:76–77].Skaleteprezentująuzyskane
wbadaniucechyreakcjinaokreślonybodziec.
Związekpostawzdyskursemstanowiważnydziałdociekań,głównie
ocharakterzejęzykoznawczym,alenietylko.Przedmiotemdyskursu
możebyćpamięćspołeczna,postawyistyleżycianadawcówkomunika-
tów.Wbadaniuwyróżnikówpostawyanalizujesiętreśćistrukturęnada-
wanychkomunikatów[por.Nijakowski2004:74].Twierdzeniaoprze-
możnymwpływiejęzykanauniwersumspołeczne(zarównowformiein-
dywidualnej,jakiinstytucjonalnej)sązatemzewszechmiaruzasadnione.
Widaćtozarównowwarstwieterminologicznej,jakrównieżwkonkret-
nymprzypadkupostawludzkich.Dyskursowapodwalinawartości,norm,
atakżeplatformyichekspresji–postawy,uzmysławia,żejęzykniejest
tylkoprostymnarzędziemkomunikacyjnym,alestanowiprzedewszyst-
kimwielceskomplikowanysystemhumanizującypierwotnezachowania
człowiekaipchającygodocywilizacyjnychmodernizacjiświatazastanego.
