Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
III.PAŃSTWOANTYCZNEACHRZEŚCIJAŃSTWO
§10.STOSUNEKPAŃSTWARZYMSKIEGODOCHRZEŚCIJAŃSTWA
Właściweułożeniestosunkupaństwadowyznaństanowizawszezagadnie-
nieniezwykłejwagidlakażdegopaństwa.Imperiumrzymskie,wktóregograni-
cachfunkcjonowałowielerozmaitychwyznańreligijnych,charakteryzowało
siękonsekwentnątolerancją.Dopanteonurzymskiegowchodziliłatwo
bogowierzymscyiobcy,gdyżdlakażdegoznajdowałosiętammiejsce.
Trudnościpowstawałytylkozsystemamiopartyminamonoteizmie.Należałytu
przedewszystkimwyznania:mojżeszoweichrześcijańskie.Pierwszebyło
ekskluzywne,aŻydzimieszkającywdiasporzeprzejawialimałąaktywność
wzdobywaniuprozelitówiniestanowilizagrożenianawiększąskalę.Zapew-
nionoimegzystencjęzobowiązkiemmodlitwyzaimperatorawmiejsce
wymaganejodinnychczciboskiej.Chrześcijaństwojednakcharakteryzowałosię
bardzożywymruchemmisyjnymiekspansją,zwłaszczawśródludzispołecznie
niżejusytuowanych,naukąojedynymBogu,wykluczającymwszystkichinnych
łączniezcesarzemorazrównymtraktowaniemniewolnikaiwolnegowKościele.
SzybkierozprzestrzenianiesięchrześcijaństwajużwIw.,tajemniczośćibrak
zrozumieniapraktykreligijnych,wpołączeniuzezdawałosięwywrotowymi
poglądamispołeczno-politycznymi,ległyupodstawprześladowań,które
ażdopoczątkuIVw.nasilałysięisłabływimperium.Możliwośćskorzystania
ztolerancjirzymskiejpowstaładopierodlachrześcijanw313r.,kiedy
KonstantynWielkizdecydowałsięnawydanieedyktumediolańskiego.
ZapewnionoKościołowijawnośćegzystencjiiswobodędziałaniaoraz
wyrównaniekrzywd,którespotkałygouprzednio.Tolerancjadlanowego
monoteizmuchrześcijańskiegoijednocześniestaregopoliteizmuprowadziła
nieuchronniedopróbysił.Zwycięskowyszłozniejchrześcijaństwo,korzy-
stająceodtądzpoparciapaństwa.W380r.cesarze:Gracjan,Walentynian
iTeodozjuszwpiśmieskierowanymdoludnościKonstantynopolanakazali
wyznawaniewcałympaństwiewiarychrześcijańskiejwTrójcęŚw.,
wedługnaukiówczesnegopapieżaśw.DamazegoI,którąokreślanomianem
kato1ickiej,awięcpowszechnieobowiązującej.Innych(arian)nazywano
heretykami,grożącimgniewembożymicesarskim.W392r.edyktcesarza
39
