Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iprymat.Biskupiwybieranibyliprzezduchowieństwoilud(acleroet
populo).Powyborzeiprzyjęciusakryobejmowaliwładzę.Demokratyczny
wybórzapewniałimrolęprzywódcówspołeczeństwa,szczególniecenną
wokresiekryzysupaństwa(IV-Vw.).Potrafilioniwciężkichczasachprzejąć,
kupożytkowispołecznemu,wielefunkcjiupadającegoimperium,gwarantowali
teżpewnąciągłośćkulturalnąwepocebarbaryzacjiEuropyzachodniej.Przy
biskupachskupiałosiężyciespołeczeństwaokresuprzejściowego.
Wdiecezjachfunkcjonowałaparaturzędnikówpomocniczychoraztzw.
kapituła,złożonazprezbiterów,zwanychkanonikami,którzysłużylibiskupowi
radąipomocąwsprawowaniuzarządudiecezjalnego.OdIVw.rozwinęłysięteż
różneformyzjazdówkościelnych.Soboryobradowaływskaliówczesnego
światachrześcijańskiego,byłyzwoływaneprzezpapieżaicesarza,gromadziły
całyepiskopatidecydowałyonajważniejszych,zwłaszczadogmatycznych,
sprawach.Synodymiałyzasięgmetropolitalnylubdiecezjalny,gromadziły
duchownychztychobszarówidecydowałyoproblemachKościołaprowin-
cjonalnego.Synodyzwoływaliwłaściwibiskupi.OdVIw.wEuropiezachodniej
zacząłrozwijaćsięmonastycyzm.Zapoczątkowałgośw.Benedykt
zNursjiprzezzałożeniesłynnegoopactwanaMonteCassino.Życieklasztorne
będziemiałowielkieznaczeniedlapóźniejszegochrześcijaństwa.
DziałalnośćKościołaregulowanabyłaprzezprawokanoniczne,mająceswe
źródłowPiśmieŚw.iwładzyprawodawczejpapieżyisoborów,biskupów
isynodów,zgodneztradycjąKościoła,leczwzorującesięnaistniejącymprawie
rzymskim(ecclesiavivitsublegeRomana).
WNIOSKI
Dziejepaństwaantycznegoobejmująnajdłuższy,bookoło4500latliczący,
okreswhistoriipaństwa.Nabazieniewolniczegoustrojuspołeczno-ekonomicz-
negorozwinęłysięwtedymonarchieocharakterzedespotycznymorazustroje
republikańskie,funkcjonująceprzybezpośrednim,większymlubmniejszym,
udzialeobywateli.OdIVw.p.n.e.pojawiłysiętendencjedostworzeniapaństwa
uniwersalnego,obejmującegocały,ówczesny,cywilizowanyświat(Aleksander
Macedoński).Monarchiehellenistycznestworzyłyustrojowepunktywyjściadla
uniwersalizmułacińskiego.Rzymskiecesarstwouniwersalnezrealizowałopierw-
sząudanąwersjęintegracjipolitycznejświata.Próbętakąwsferzeduchowej
podjęłoirealizowałozuporem—choćniebezprzeszkód—chrześcijaństwo.
Państwaantycznerozwijałysięnawielkoprzestrzennychobszarachrolni-
czych,administracyjniezintegrowanych(Egipt,Międzyrzecze)orazwramach
drobnychwspólnotterytorialnychobywateliwznacznymstopniuzainteresowa-
nychmorzem(poleis,civitates).Powstawałyteżnierównoprawnezwiązki,
zhegemoniąjednejpolis(Ateny)czycivitas(Rzym).Cesarstworzymskie
41
