Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Patriarchalnycharakterstosunkówprywatnoprawnychwyrażałsięwszcze-
gólnościwtym,żekobietypodlegaływładzymęskichprzedstawicieliro-
dziny.Żoniebezzgodymężaniewolnobyłorozporządzaćmajątkiem
zarównowdrodzesprzedaży,jakidarowizny.Córkawbrewwoliojcanie
mogłazawrzećmałżeństwa.Kobietywświetleprzepisówlicznychpraw
zwyczajowychspotykaływszędziepodobneograniczeniawdziedziniepra-
wamajątkowegoiosobowego.
Zakazswobodnegodysponowaniamajątkiemprzezżonębyłnajbardziej
charakterystycznącechąprawazwyczajowegopoXVIIIw.Ograniczenia
prawcywilnychmężatekwystępowaływprawiezwyczajowymLongobardów
patriarchalnycharakter
stosunkówrodzinnych
(EdyktRotarazVIIw.).TakżeZwierciadłosaskiezXIIIw.postanawiało,żeżona
bezwolimężaniemożesamadysponowaćwłasnymmajątkiem.Żadnakobie-
taniemogłateżwszcząćkrokówsądowychbezzgodyopiekuna.Zbliżoną
wtreścidoprawasaskiegoregulacjęzawierałspisprawazwyczajowego
okręguParyża(CoutumedeParis)z1510r.,wedługktóregonieważnabyła
umowazawartaprzezżonębezzezwoleniamęża.Mężatkaniemiałarównież
zdolnościprocesowej.Mogławystępowaćwsądzietylkozazgodąmęża.
Patriarchalnycharakterprawafrancuskiegowdziedziniestosunków
rodzinnychprzejąłwcałościKodeksNapoleona,doktóregowprostwcie-
lonotreśćprawazwyczajowego.WkodeksachcywilnychXIXw.utrzymała
sięwięcnierównośćprawcywilnychwynikającazkryteriumpłcijako
spuściznadawnegoprawazwyczajowego.WeFrancjipełnązdolnośćdo
czynnościprawnychkobietyzamężneuzyskałydopierow1938r.Natomiast
zrównanieprawcywilnychmałżonkównastąpiłowEuropieostateczniepo
zakończeniuIIwojnyświatowejw1945r.,gdyustawodawstwawielupaństw
wdrugiejpołowieXXw.usunęłyostatniereliktypatriarchalizmu.
Takżezgodarodzinynazawarciemałżeństwa(jakozasadaprawna
orodowodziegermańskiegoprawazwyczajowego)przetrwaławprawie
świeckimdoXIXw.Kościółkatolickiodsamegopoczątkuzwalczał
zgodarodzinynazawarcie
małżeństwa
przemocwobeckobietprzyzawieraniuzwiązkówmałżeńskich,opierając
swąkoncepcjęmałżeństwanadobrowolnejumowiedwóchrównopraw-
nychstron:kobietyimężczyzny.Wstosunkudotakiegostanowiskaprawa
kanonicznegoprawozwyczajowewykazywałoznacznyopór.Małżonków,
którzypostąpiliwbrewwolirodziny-wobecważnościkanonicznegomał-
żeństwa-czekałysankcjemajątkowewynikającezprawazwyczajowego
(np.wydziedziczenie,pozbawienieprawadoposagu).
Siłatradycjibyłatakwielka,żebrakzgodyrodzinynaślubzostałuznany
wstanowionymprawiepaństwowymodXVIw.zapodstawędostwierdze-
niaprzezsądświeckinieważnościmałżeństwa.Normętakązawierał
weFrancjiOrdonanszBloisz1579r.królaHenrykaIII(wcześniejkrólapol-
skiego),którypozatymjednymwyjątkiemwprowadzałnaobszarzecałego
państwauchwałysoborutrydenckiegoodnośniedoosobowegoprawamał-
żeńskiego(konstytucjaTametsiz1563).Zgodęnazawarciemałżeństwa
-podrygoremjegonieważności-przewidywałtakżepierwszyświeckiko-
27