Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szczepu.Postępowaniesądowerozpoczynałosięodtzw.wyznaniaprawa
przezstrony(professioiuris).Zmierzałoonodoustaleniasystemuprawa,we-
długktóregosądrozstrzygałsprawę.Dlategoteżdlapodbitejludności
rzymskiejwładcygermańscyspisywalijejwłasneprawo,tj.praworzymskie.
ObokLegesBarbarorumpowstałyLegesRomanae,którympodlegałaspołecz-
nośćgalo-rzymska.Najbardziejrozpowszechnionymwowymczasiespisem
prawarzymskiegobyłBrewiarzAlaryka,wydanywpaństwiewizygockim(po-
LegesRomanae
Barbarorum
czątekVIw.).Stanowiłźródłowiedzyoprawierzymskimwewczesnym
średniowieczudomomentuodkryciaPandektówwXIw.Oddziaływałtakże
mocnonaprawozwyczajowe.Jegotreśćprzenikaładozwyczajówprawnych
zarównoWizygotów,jakiFranków.
Wpływprawarzymskiegonaprawozwyczajoweludówbarbarzyńskich
byłsilniejszynaobszarach,którewcześniejpodlegałydługotrwałejwładzy
ImperiumRzymskiego.TakimobszarembyłyterenyGalii.Jejpółnocno-
zwyczajoweprawa
lokalneapraworzymskie
-wschodnia,słabozaludnionaczęśćzostałaopanowanaprzezplemiona
frankońskie,którenarzuciływłasneprawoplemienne.Występującewwielu
lokalnychodmianachprawozwyczajowezajmowałotamdominującąpozy-
cję.NatomiastpodbójpołudniowejGaliiprzezFrankównapoczątkuVIw.
zbiegiemczasuspowodowałichzmajoryzowanieprzezludnośćgalo-rzym-
skąijejprawo.PraworzymskienapołudniuFrancjiobowiązywałoniemal
całąludność.
Napozostałychobszarachpaństwafrankońskiegoprzeważałoparty-
kularneprawozwyczajowe.Podlegałoonojednaktakżeoddziaływaniupra-
warzymskiegoikanonicznego.Następowałpowolnyprocesjegoabsorpcji
przezzwyczajoweprawomiejscowe.Wchłonięciezasadprawarzymsko-ka-
nonicznegosłużyłoprzełamywaniupartykularyzmuprawazwyczajowego.
Procestenbyłszczególniewidocznywkolejnymokresiespisywaniaprawa
zwyczajowegowEuropie-odXIIIdoXVIw.PowstaływówczasweFrancji
francuskiespisyprawa
zwyczajowegowieków
średnich
prywatnespisyprawapartykularnego,tzw.coutumiers.Donajbardziejzna-
nychnależąbezwątpieniazwyczajehrabstwaClermontzok.1280r.,wktó-
rychnormyrzymsko-kanonicznegoprawastałysięichintegralnączęścią
(zob.s.79).
PróbyurzędowegospisywaniaprawzwyczajowychpodjętoweFrancji
dopierowXVw.W1454r.królfrancuskinakazałwwydanymordonansie
powoływaniewkażdymokręguspecjalnejkomisjizłożonejzurzędników
iprawnikówwceluspisaniaobowiązującegownichprawazwyczajowego.
Spisymiałysłużyćzapodstawęogólnopaństwowegozbioruprawa.Podjęta
akcjaudałasiępołowicznie.WXVIw.doszłodoujednoliceniawiększości
prawprowincjonalnych.Największeznaczenieuzyskałspiszwyczajówokrę-
guParyżaz1510r.(CoutumedeParis).Jegoredakcjaz1580r.stałasiępra-
wemposiłkowymwinnychczęściachkraju.Znacznaczęśćzawartychwnim
przepisówznalazłapóźniejodbiciewkodeksiecywilnymNapoleona
z1804r.,zwłaszczawzakresieregulacjistosunkówmałżeńskichirodzin-
nych(zob.s.80).
25