Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
nowenarzędziaiprocedurybadawczeumożliwiająposzerzenieistniejących
sposobówbadaniazniekształceń,uwzględnianianowychichwariantówiróżnic
indywidualnychwichzakresie.
Napoziomiepraktycznympracawskazuje,jakiemogąbyćźródłabłędnych
treściwprzypominaniu(jakiesą„czynnikiryzyka”)orazjakmożnazapobiegać
błędomlubjeminimalizować.Matobezpośrednieimplikacjenietylkodlapsy-
chologiisądowej(zeznańświadków),alerównieżwszystkichtychdziedzin
psychologii,wktórychkorzystasięzrelacjiretrospektywnychdotyczących
tego,coosobarobiłalubczegodoświadczaławprzeszłości.Chodzituszczegól-
nieotechnikinarracyjnestosowanewbadaniuosobowości,rozwojuorazdia-
gnozieipomocypsychologicznej.
Dookreśleniawymagawtymmiejscujeszczerazprzedmiotniniejszejpracy,
toznaczykoniecznejestbardziejprecyzyjnewskazanie,jakrozumianeijakie
zniekształceniabędąprzedmiotemanaliz.Przedmiotempracybędąbłędypa-
mięciowe,któreniemającharakterupatologicznego,leczstanowiąskutek
ubocznynormalnegofunkcjonowaniasystemupoznawczego.Dlaichwyjaśnie-
nianiebędęwprowadzałażadnychwyjątkowychprocesówczymechanizmów,
alebędęsięodwoływaćdoogólnychprocesówpoznawczychimetapoznaw-
czych.Niezakładam,podobniezresztąjakwieluinnychbadaczy(Fiedler,2004;
Pohl,2004;Schacter,1999),żezniekształceniatakiesąprzejawemwadczy
ułomnościsystemupoznawczego,leczżesąkosztem(niezbytwielkim)efek-
tywnychregułjegofunkcjonowania.Nawetjeśliczasamizniekształceniapa-
mięcioweprowadządodramatycznychkonsekwencji(amatomiejscewkon-
tekściesądowym),tonaogółuzyskiwanypoziomtrafnościjestzupełniewystar-
czającydocelów,jakimsłużyprzypominaniezdarzeń.Tecelebędąprzedmio-
temszczegółowychanaliz.Jakbędęuzasadniaćwcałejpracy,zniekształceniasą
kosztemszybkichiekonomicznychstrategiipoznawczych,którewprawdzienie
zapewniająabsolutnejpoprawności,aleumożliwiająszybkąorientację,awkon-
sekwencjibezzwłocznepodejmowaniedecyzjiidziałanie.JakwskazujePohl
(2004,s.12–13),„naszsystempoznawczyniejestwyposażonywukształtowa-
nywpełniarsenałwysocezłożonychprogramów(jakkomputer),aleskładasię
zzestawuczęstowykorzystywanychskrótówiregułopartychnadoświadczeniu,
któreumożliwiająszybkieiwwiększościprzypadkówrównieżużytecznereak-
cje”.Pytanie,czywspomnieniejestprawdziwewsensienormatywnym,zwykle
stajesięwtórnewobecpytania,czyjestonoużytecznewaktualnejsytuacji.
Wniniejszejpracyprzyjmujęzatem,żezniekształceniasąniskimkosztemsku-
tecznegofunkcjonowania,choćwieluautorówidziekrokdalejiwskazujena
sytuacje,wktórychsąonepożyteczne(Gheorghiu,MolziPohl,2004;Hyman,
1999;KoftaiSzustrowa,1991),naprzykładgdyzniekształcenia„uzgadniają”
wersjęprzeszłościosobyzwersjamiinnychludzi,cowzmacniawięź,lubgdy
zniekształconewspomnieniasłużąjejaktualnympotrzebomlubpotwierdzają
pozytywnyobrazsiebie.Niepodejmujęzatemproblematykizniekształceńze
względunaichhipotetycznebardzonegatywnekonsekwencje(wszystkowska-
zujenato,żenaogółtakichniema),aledlatego,żemówiąonecośbardzo
