Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
CzęśćI—Ogólneprawoautorskie
stemówprawnychnanimwzorowanych.Totzw.koncepcjacopyright,która
zostałaprzyjętaprzezustawodawcównaprzykładwStanachZjednoczo‑
nych,Kanadzie,NowejZelandii,RepubliceAfrykiPołudniowejiIrlandii.
Podrugie,ochronaautorskoprawnapowstajewchwiliustaleniautworu.
Ochroniepodlegajądziełaukończoneinieukończone(azatemwszelkiego
rodzajuszkice,plany,projekty).Istotnejestjedynie,abyformaitreśćutworu
niedokończonegoflniosływsobiezrozumiałysens”24.
Większośćutworówjestzarejestrowananaróżnychrodzajachnośników
materialnych(papier,wideopłyta,CD-ROMitd.).Losyprawneutworunie
mająwpływunalosyprawnenośnikainaodwrót.Zasadatazostaławy‑
rażonawprzepisieart.52pr.aut.,zgodniezktórymprzeniesieniewłasności
egzemplarzautworuniepowodujeprzejściaautorskichprawmajątkowych,
aprzeniesienieautorskichprawmajątkowychniepowodujeprzejściawłas‑
nościegzemplarza.Umowamożezawieraćwomawianejkwestiiodmienne
postanowienia.Przyjęcietakiegorozwiązaniawywołujedoniosłeskutki
praktyczne.Oznaczanaprzykład,żepisarzjestpodmiotemautorskichpraw
doutworuliterackiego,aleniedoegzemplarzyksiążkikupionychprzez
czytelników,amalarzjestautorskouprawnionydodziełaplastycznego,ale
niemusibyćwłaścicielemjegooryginalnegoegzemplarza.
Egzemplarztospecyficznyobiektłączącywsobieutwór(dobroniema‑
terialne)orazjegonośnikmaterialny25.Pojęcieegzemplarzazmieniałosię
wrazzpostępemtechnicznym.Początkowoistniałyjedynieegzemplarze
bezpośredniodostępnezmysłomczłowieka(naprzykładobrazy,rzeźby,
książki).ZtegopowodusądynapoczątkuXXwiekunietraktowałypłyt
muzycznychjakoegzemplarzy.Jednakżeszybkodostrzeżono,żepłytafo‑
nograficznaczytaśmafilmowasątakżerodzajaminośników,tyleżeutwór
jestudostępnionyodbiorcomzapośrednictwemurządzeńodtwarzających.
Zczasemustawodawcyzaczęlikonstruowaćodrębneuprawnieniaautor‑
skiedotycząceodtworzeniautworuzapomocąurządzeńmechanicznych.
Wostatnichlatachrozpowszechnianieutworówwsieciachinformatycznych
wymaganowegospojrzenianakwestięegzemplarzy.Należymianowicie
rozstrzygnąć,czyutwórflzapisany”wpamięcitrwałejROMserweraipa‑
mięcioperacyjnejRAM(ewentualnietakżeROM)komputeraużytkownika
siecitoegzemplarz.Wtradycyjnymujęciuutwórudostępnionywsiecijest
rozpowszechnianywpostacizdematerializowanej26.Możnarównieżprzyjąć
odmiennypoglądzakładający,żeniemaróżnicymiędzypłytąbędącąnoś‑
24TakD.Czajka:Ochronaprawtwórcówiproducentów.Warszawa2010,s.52.
25Zob.P.Ślęzak:Obiegegzemplarzyutworówwświetleprawawspólnotowego.flEuropej‑
skiPrzeglądSądowy”2007,nr3,s.20inast.
26Dyrektywa2001/29/WEzdnia22maja2001r.wsprawieharmonizacjiniektórych
aspektówprawautorskichipokrewnychwspołeczeństwieinformacyjnym.Dz.Urz.UE
nr167zdnia22czerwca2001r.,s.10.
