Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Pojęcieirodzajeutworów
35
wytworydokategoriidziełsztuki.Natomiastprawnicymajątrudnościzza‑
liczeniemdziełsztukiwspółczesnejdokategoriiflutworów”36.Wątpliwości
dotycząnaprzykładkwalifikacjiprawnejdziełtzw.sztukikonceptualnej37.
CiekawąegzemplifikacjątegoproblemujestorzeczenieSąduKasacyjnego
(jesttofrancuskiodpowiednikpolskiegoSąduNajwyższego)zdnia11listo‑
pada2008rokuwsprawieJacobaGautela38.J.Gauteljestautoremdziełaza‑
tytułowanegoRaj.JesttosłowoRajnaddrzwiamitoaletydawnegooddziału
dlaalkoholikówwszpitalupsychiatrycznymVille-Evrard.Wuzasadnieniu
wskazanegoorzeczeniaSądKasacyjnyuznał,żedziełoRajpodlegaochronie
autorskoprawnejikorzystaniezniegobezzgodyautorajestbezprawne.Sąd
stwierdził,żeflpodejściekonceptualneartysty,polegającenaumieszczeniu
słowawszczególnymmiejscuwoderwaniugoodjegoogólnegoznaczenia,
zostałoformalniewyrażonewrealizacjimaterialnieoryginalnej”39.Orygi‑
nalnośćtegoutworupolega,zdaniemSąduKasacyjnego,naumieszczeniu
słowaflRaj”(namalowanegostylizowanymizłotymiliterami)nadznisz‑
czonymidrzwiamizamocowanymiwodrapanejścianie.Natomiastpiętno
osobowościtwórcyprzejawiasięwwyborze:treścinapisu,krojuliteroraz
miejsca,wktórymnapiszostałumieszczony.Trudnozgodzićsięzezdaniem
SąduKasacyjnegowyrażonymwkomentowanymorzeczeniu.Wystarczy
uzmysłowićsobienastępującefakty.Popierwsze,gdybyśmyprzyjęli,że
umieszczeniesłowaflRaj”naddrzwiamitoaletypowodujezmianęjego
kontekstu,musielibyśmykonsekwentniestwierdzić,żeumieszczeniena
drzwiachczynaddrzwiamijakiegokolwieksłowa(rzeczjasnapozaWC
czyflToaleta”)zmieniakontekstznaczeniowy—awięcjestdziałalnością
twórczą.Podrugie,fotografiedziełaJacobaGautelazostaływykorzystane
przezBetinęRheimsbezzgodytwórcydorealizacjijejtryptykuzatytuło‑
wanegoNowaEwa—wystawionegoioferowanegodosprzedażywgalerii.
SądKasacyjnyprzyjął,żefotografiestanowiąprzejęcieformyitreścidzieł
J.GautelapoprzezbudowanieskojarzeniaRajuzNowąEwą.Jesttopogląd
trudnydozaakceptowania,ponieważrozumującwtensposób,należałoby
uznać,żesamGautelnaruszyłprawaautorskiedowłoskiegofilmuCinema
Paradisowtymkontekście,żektośwchodzącydokinaiktośwchodzący
dotoaletypowinienczućsięjakwraju.Potrzeciewreszcie,jeśliprzyjmu‑
jemy,żedziałalnośćGautelajesttwórczościąizasługujenaochronę,toczy
namalowanienapisusprayemwwindzieczynaklatceschodowejteżjest
36Zob.zapadłeweFrancjiiwNiemczechwyrokidotyczącetwórczościChristoJa‑
waszewa.Ibidem,s.159—160.
37Charakterystykęsztukikonceptualnejzob.w:P.Ślęzak:Umowywzakresiewspół-
czesnychsztukwizualnych…,s.157—158.
38Tekstzob.RIDA2009,no219,s.316inast.oraznastronieinternetowejhtp://www.
caap.asso.fr/spip.php?article136(dostęp:17lutego2015r.).
39Ibidem.
