Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naczymdokładniepolegabudowanieteoriizjawiskprawnychwna-
ukachszczegółowych?Nadostarczaniuopisuteoretycznegozjawiskpraw-
nychwdwóchwyraźnieodmiennychichaspektach,waspekciejęzykowym
(formalnym)iaspekcierealnym(psychologicznymczysocjologicznym);przy
czymniemożnaoderwaćrozważańnadprawemwjednymztychaspektów
odrozważańwdrugimztychaspektów,atopodgroźbąpopadnięciawjało-
wośćlubwprowadzeniebadańnadczymśzupełnienieokreślonym.
Codoaspektujęzykowego(formalnego),botenjestzpunktuwidzenia
prowadzonychturozważańinteresujący,trzebapowiedzieć,żekażdanauka
wpewnejfazieswegorozwojumusipodejmowaćrefleksjęnadjęzykiem,
wktórymformułowanejejtwierdzenia,mianowiciewtedy,gdystopień
precyzjiprowadzonychrozważaństajesięnatylewysoki,językpotoczny
okazujesięniedostatecznieprecyzyjnydlaprzedstawienianagromadzonego
zasobuwiedzy.Jeśliokreślasięjęzykprawniczyjakometajęzykwstosunku
dojęzykaprawnegolubjakojęzyk,przyktóregoużyciuflmówisięoprawie”,
totrzebapowiedzieć,żedobadańnadjęzykiemprawniczymzaliczasiębada-
nianadwypowiedziamiopisującymitreśćnormprawnychczywłaściwości
tekstówprawnych;wjęzykutymmogąbyćwszczególnościformułowane
zdaniadeontyczneprawnicze,orzekająceokwalifkacjiczyjegośczynuze
względunadanąnormęczysystemnorm.Zatemwrefleksjiteoretycznej,
wtymjejaspekciejęzykowym,zzakresujęzykaprawniczego,chodzioroz-
ważanianadsłownąpostaciąnormprawnych,nadjęzykiem,wktórymtreść
normprawnychjestopisywana,wktórymkwalifkowaneczynyisytuacje
zewzględunanormyprawne,nadstrukturąsystemunormprawnych9.
Sumująccałośćwywodu,wzakresiezadaniawyznaczonegonaukom
szczegółowymoprawie,którymjestflnaukoweopracowywaniedanejgałęzi
prawa”,trzebapowiedzieć,żesprowadzasiędodwuetapowegodziałania.
Jużpodokonaniuinwentaryzacjifaktówprawotwórczychiwstępnejegze-
gezietychfaktówwjakiejśdziedzinie,idzieo:1)zrekonstruowaniesystemu
ocen,któreprzypisywaćmożnatwórcomdanychfaktówprawotwórczych,
np.prawodawcy,dalej,2)dobranietakichznaczeńdlawyrażeńwystępują-
cychwtekstachprawnychorazskonstruowanietakiegojęzykaprawniczego
dlaopisywaniasystemuprawnego,byprzytychrozumieniachjęzykatek-
stówprawnychuzyskaćzjednejstronyjednoliteioptymalnerozwiązania
problemówinterpretacyjnych(zpunktuwidzeniaprzyjętegosystemuwarto-
ści)izarazem-możliwiedużąprzejrzystośćrozwiązańsystemuprawnego,
wpostacijasnoskonstruowanychinstytucjiprawnych.Realizującówdrugi
etap,siłąrzeczy,badaczdokonujepewnegorodzajurefleksjiteoretycznej,do-
kładniewaspekciejęzykowym(formalnym)iaspekcierealnym(psycholo-
9Ibidem,s.80,82,87.
18
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone