Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
PosługującsięrozróżnieniamipoczynionymiprzezBroadaiGalewicza,proponuję
klasyfikacjędóbrmogącychstanowićmotyw(lubefekt)egoistycznychdziałań,innymi
słowyproponujęnastępującąklasyfikacjęegoistycznychmotywówpostępowania.Do
pierwszejgrupymotywówbędąnależeć(A)intramentalnestanypodmiotu,czylistany
umysłu,uczucia,przeżyciawewnętrzne,dodrugiej(B)stanyekstramentalne,awśród
nich(B1)dobraperfekcjonistyczne,(B2)eudajmoniczneoraz(B3)zewnętrzne,takie
jakwładza,własność,cześć.Wreszciedotrzeciejgrupybędąnależeć(C)dobrainnych
osób,przyczymosobytemusząwstosunkudopodmiotupozostawaćwrelacji,którą
Broadnazywaegoistycznymkatalizatoremmotywów,imożetuchodzićzarówno
o(C1)indywidua,jakio(C2)„osoby”ponadindywidualne,awięcróżnegotypugru-
py,wspólnoty,społeczności,którychczłonkowie,wtejliczbiesampodmiot,poczu-
wająsiędolojalnościzarównowobecsiebie,jakiwstosunkudocałejgrupy.
Wartozauważyć,żeposzczególnedobra–awłaściwieichpragnienie–mogąbyć
sobiewróżnysposóbpodporządkowane.Itak,pragnieniezewnętrznegodobra,jakim
jestszacunekinnychludzi,możebyćpodporządkowanezarównopragnieniuzdobycia
innegozewnętrznegodobra–własności,jakipragnieniuosiągnięciadobraocharakte-
rzeperfekcjonistycznym–szacunkudosamegosiebie.Tozkoleimożebyćjużpra-
gnieniem„ostatecznym”lubodsyłaćdalej,naprzykładdoinnegoperfekcjonistyczne-
godobra,jakimjestbyciekimśokreślonym(czyliosobąookreślonymzestawiecech,
hołdującąokreślonemuzestawowiwartości).
2.3Egoizmetyczny
Egoizmetycznyjestpoglądem,zgodniezktórymjedynymlubpodstawowymobo-
wiązkiemczłowiekajesttroskaoswojewłasnedobro.Strukturępoglądówegoistycz-
nychmożnaprzedstawićnawieleróżnychsposobów,wzależnościodtego,który
zpodziałówzostaniepotraktowanyjakopodstawowy.Zawyjściowyzdecydowałam
siętuuznaćpodziałnaegoizmkonfliktowyiniekonfliktowy
19,zktórymskrzyżowa-
łampodziałnaegoizmmotywówiefektów.
Zanimprzejdędoszczegółowegoomówieniaegoizmuetycznego,chciałamzazna-
czyć,żechoć,dlajasnościwywodu,strukturastanowisketycznychbędziebardziej
złożonaodstrukturystanowiskpsychologicznych,toopisującychjeokreśleń–takich
jak„ekskluzywny”,„preferencyjny”,„motywacyjny”,„efektów”–używamoczywi-
ściewtymsamymznaczeniu.
Jakłatwosiędomyślić,zapodstawępodziałunaegoizmkonfliktowyiniekonflik-
towysłużystosunekdokwestiikonfliktuwartości.Egoizmkonfliktowydostrzega
19Przeciwstawienieegoizmukonfliktowegoiniekonfliktowegojestinspirowanestrukturąpoglądów
egoistycznychprzedstawionąprzezR.Krauta(por.Kraut[1989]).Krautwymieniacombativeegoism
ibenignegoismjakodwieodmianyegoizmu;zatrzeciąuznajeegoizmczysty,który,wdużymprzybliże-
niu,odpowiadatemu,conazywamekskluzywnąformąegoizmu.KlasyfikacjaKrautajestbardzouprosz-
czona,cotłumaczypowód,dlaktóregoformyegoizmuuznaneprzezniegozarównorzędne,umniebędą
sięznajdowaćnaróżnych„poziomach”hierarchiistanowiskegoistycznych.
