Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ2.SYSTEMATYZACJASTANOWISK
EGOISTYCZNYCH
DoanalizykluczowychzagadnieńArystotelesowskiejetykimożnaprzystąpić,
„uzbroiwszysięuprzedniowodpowiednieinstrumentarium.Moiminstrumentarium
będziemożliwiegęstasiatkapojęciowaobejmującawieleznaczeńsłowa„egoizm”,
która,nałożonanastosownefragmentypismArystotelesa,pozwoliuchwycićiwyja-
śnićaspektyinteresującezpunktuwidzeniatematuanaliz.Tworzącwspomnianąsiat-
kę,będęwięcdążyćdozupełności;dziękitemutezewskazanychstanowisk,które
znajdązastosowaniewźniejszychanalizach,niepojawiąsię„znikąd”,alejakościśle
określoneelementykonkretnegosystemu.
Próbęsystematyzacjistanowiskegoistycznychnależyrozpocząćodwprowadzenia
dystynkcjipodstawowej,mianowiciepodziałunaegoizmpsychologicznyietyczny.
Egoizmpsychologicznyzakłada,żewszyscyludziefaktyczniesąmotywowanitroską
oswójinteresalbodlatego,żedobroinnychniemadlanichznaczenia,albodlatego,że
wsytuacjachkonfliktowychpierwszeństwoprzyznajesięwłasnemudobru;egoizm
wwersjipsychologicznejjestwięcstwierdzeniempewnegofaktu,wyrazemobserwacji
dotyczącejwspólnejludziomdyspozycjipsychicznej.Zkoleiegoizmrozumianyjako
teoriaetycznastanowizespółnormzalecającychpewienkonkretnysposóbpostępowa-
niauznawanyzanajlepszy;zawyraznajszerzejpojętegoegoizmuetycznegomożna
przyjąćstwierdzenie,żekażdyczłowiek,zawszelubprzedewszystkim,powinienpo-
stępowaćtak,abymaksymalizowaćswojewłasnedobro.Wartozauważyć,żeetyczny
egoizmbywauznawanyzakonsekwencjęprzyjęciadwóchprzesłanek:egoizmuracjo-
nalnegoietycznegoracjonalizmu;jeślidążeniedowłasnegodobrajestrzecząracjo-
nalnąijeślito,coracjonalne,jestsłusznepodwzględemmoralnym,todążeniedo
własnegodobrajestsłusznepodwzględemmoralnym
1.
Niniejszyrozdziałskładasięztrzechczęści:wpierwszejprzedstawięsystematyza-
cjęstanowiskwramachegoizmupsychologicznego,następnieprzejdędoklasyfikacji
motywówidóbr,któremożnauznaćzamotywy(lubcele)działańocharakterzeego-
istycznym,zkoleitrzeciączęśćrozdziałupoświęcędystynkcjom,jakichmożnadoko-
naćwramachegoizmuetycznego.
1Baier[2000].