Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
SOCJOLOGIAPROBLEMÓWSPOŁECZNYCH
AmitaiEtzioni(1976),EdwinW.Lemert(1972),HelenaZ.Lopata(2003),Robert
K.MertoniRobertNisbet(1961),JonathanH.Turner(1976,1985).
Wpolskiejliteraturzeprzedmiotuspotykamypracenatematposzczególnychpro-
blemówspołecznych(por.Ćwiakowski,1967;Frieske,Sobiech,1987;Czekaj,Gor-
lach,Leśniak,1996;FrieskeiPoławski,1999;Matczak,2000;AuleytneriGłąbicka,
2001;Kwaśniewski,2001;Przymeński,2001;Płonka-Syroka,Srogosz,2005;Króli-
kowska,2006).Rzadkospotykamysięzpróbamiteoretyzowaniatejproblematyki
(Frieske,1987;Kowalik,1999;Danecki,2000)
2.Wyjątkowemiejscewsocjologii
polskiejiświatowejzajmujetwórczośćAdamaPodgóreckiego.Podgóreckiopracował
koncepcję„socjotechniki”irozpocząłbadanianadjejzastosowaniemwobszarzepato-
logiiiproblemówspołecznych(Podgórecki,1999;Aleksander,2000).
Teoriaproblemówspołecznychjestdziedzinądynamiczną;dokonujesięwjejob-
rębiewielezmian.IlustracjątegofaktumożebyćksiążkaTheStudyofSocialProblems
EarlaRubingtonaiMartinaWeinberga,którawpierwszymwydaniuz1971nosipod-
tytuł„pięćperspektyw”,wnastępnym–sześć,piątezaśwydaniez1995rokuzawiera-
łojuż„siedemperspektyw”.Wokresie24latliczbaorientacjiteoretycznychwzrosła,
apodkonieclat90.powstałynowekoncepcje,całkowicieodmienneodpoprzednich
(naprzykładteoriakonwersjirezydualnej)
3.
Historyczneprzemianyznaczeniaterminu„problemspołeczny”niezakończyłysię
przyjęciempowszechnieakceptowanejdefinicji.ZtegopowoduautorzytacyjakJen-
kins(1992)wskazywalinadwaistotnieróżnerozumieniategoterminu:obiektywi-
styczneisubiektywistyczne.Zwolennicypierwszejopcjiuważają,żepewnezjawisko
istnieje,wywołujeszkodęlubzaburzeniewznaczącymsegmenciespołeczeństwa.
Zwolennicydrugiejopcjidzieląsięnastronnikówścisłego(ortodoksyjnego)lubkon-
teksualnego(umiarkowanego)konstrukcjonizmu.Dlakonstrukcjonistów„niemożliwe
jestzdefiniowanieproblemuwsposóbobiektywnylubwolnyodwartościowaniajako
żenazwanieproblemulubkryzysuipsofactookreślajegorozwiązanie,czyliżepew-
negorodzajuzmianajestkoniecznalubpożądana”(Jenkins,1999,s.2).PóźniejBest
(2004a)zaproponowałpodziałsocjologówproblemówspołecznychnazwolenników
ujęciaobiektywistycznegoisubiektywistycznego.Dopierwszychnależąprzedstawi-
cieleszkołyfunkcjonalnej,którzyzanajistotniejszeuważają„społecznieuznawane
normyiwarunkiżycia”,orazszkołykonfliktowej,dlaktórychnajważniejszajest„dys-
trybucjawładzywspołeczeństwie”.Funkcjonaliściimarksiściuważają,że„problemy
społeczneposiadająodrębnewłaściwości,którewyróżniająjespośródinnych,niepro-
blematycznychwarunkówżyciaspołeczeństwa”(Best,2004a,s.15).
Ujęciesubiektywistycznewiążesięzpowstaniemteoriilabelingu(naznaczaniaspo-
łecznego).Pracesocjologówdewiacjizawierałytezę,żedewiacjamożebyćtraktowana
jedyniewkategoriachsubiektywnychreakcjiczłonkówspołeczeństwanadziałania
dewianta.Odrzuceniepodejściaobiektywistycznegonarzeczzainteresowaniaspo-
łecznąreakcjąisubiektywnymiocenamidziałańdewiantawpłynęłonautworzenie
2Pomijamopracowania,wktórychtermin„problemyspołeczne”macharakterparaboliczny(Bauman,
1964;Dyoniziak,1989).
3Nałamachspecjalistycznychczasopismtakich,jak:„SocialProblems”,„JournalofSocialIssues”lub
„SozialerProbleme”systematycznieukazująsięmateriałyteoretycznewformieuzupełnienia,rozwinięcia
lubkrytykigłównychparadygmatówteoretycznych.
