Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POJĘCIEPROBLEMUSPOŁECZNEGOWHISTORIISOCJOLOGIIIPRACYSOCJALNEJ
25
problemyspołecznesąprzedmiotemuwagipsychologów,nietylkosocjologów.Zaj-
mująsięoniprzeżyciamiizachowaniemjednostki,poszukująstrategiirozwiązańoraz
formzapobieganiasytuacjomdeprywacji,stresu,frustracji,niekoherencjiczydeterio-
racjidoświadczanychwtymsamymczasieprzezwieluludzi.Psychologiaopartana
założeniachbehawioryzmuopracowałastrategiezmianyzachowania,czylizestaw
narzędzidoprzeprowadzeniazmianywspołecznościpoprzezwygaszanieniepożąda-
nychinagradzaniewłaściwychzachowań.Zwolennicytegopodejściapodkreślają,że
głównymzadanieminstytucjiiorganizacjipowołanychdorozwiązywaniakwestii
społecznychjestregulowanieimodyfikowanieludzkichzachowań.Stosowanaanaliza
behawioralnaposiadanaukoweinstrumentariumdorealizacjitychzadań,opartena
schematachprojektowaniazachowańnapodstawiewcześniejszychbadańeksperymen-
talnych,testowaniahipoteziempirycznegopodejściadopolitykispołecznej(Mattaini,
Thyer,1996).
1.2.Konstruowaniepojęć„problemspołeczny”i„problemy
społeczne”
Pojęcie„problemuspołecznego”maswojąhistorię.Wlatach40.i50.XIXwieku
stworzonojeiużywanowznaczeniuzbliżonymdofunkcjonującegoobecnie,atakże
włączonodopowszechnegoużytku.Wrozprawienatematpochodzeniakoncepcji
„problemówspołecznych”Schwartz(1997)opisujezjawiska„zwielokrotnienia”tego
pojęciaorazjegoumiędzynarodowienie.Pierwotniepojęcieproblemuspołecznego
byłoużywanewliczbiepojedynczej(problemspołeczny,anieproblemyspołeczne).
WedługSchwartz(1997),wjęzykuangielskimsłowo„problem”byłozwiązanezła-
cińskimquestioiodoświeceniaoznaczałoonozagadnienie,którewymagadyskusji
iktórenieposiadałatwego,niezaprzeczalnegorozwiązania
5.Określenie„problem”
zaczęłosiępojawiaćwpismachangielskichfilozofów:EdmundaBurke’a(wkontek-
ścieodpowiedzialnościpaństwaiobywateliwsytuacjigłoduubogichwarstwspołe-
czeństwa,w1795roku)iJohnaStuartaMilla(socialproblemzapisaneporazpierwszy
wewstępnejwersjiautobiografiiw1854r.).Około1835rokuokreśleniediesoziale
Fragezaczęłobyćużywaneprzezpisarzy(m.in.HeinrichaHeinego)rozpowszechnia-
jącychideeruchu„młodychNiemiec”.ZNiemiecideerewolucyjneprzeniknęłydo
Francji,gdzieod1848r.określenieleproblemesocialzaczęłobyćszerokostosowane
wpolityceipublicystyce.Tocobyłoszczególnego,tostosowanieokreślenia„problem
5Ożnicachwpochodzeniusłówproblem(zgreckiegoproblematos,czyliwystępskalny)ikwestia
(złacińskiegoquaestiopytanie)pisałemwartykule„Teoriasocjologicznaapraktykarozwiązywania
problemówspołecznych”(Miś,1997).Zewzględunabrakdobrzezdefiniowanychgranicmiędzytymi
pojęciami(por.Danecki,2002;Szarferberg,2002),wniniejszejpracybędęstosowałpodejściepragmatycz-
ne,toznaczybędęużywałichzamiennie,dlawygodyjęzykowej,przyuznaniufaktu,żepojęcie„kwestia
społeczna”jestwpolskiejliteraturzestosowanegłównieprzezpolitykówspołecznych,a„problemspołecz-
ny”przezsocjologów.