Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POJĘCIEPROBLEMUSPOŁECZNEGOWHISTORIISOCJOLOGIIIPRACYSOCJALNEJ
23
perspektywykonstrukcjonistycznej.Blumer,SpectoriKitsuseuważali,żeprocestwo-
rzeniazbiorowychpretensjiiroszczeństanowinadrzędnymechanizmpowstawania
iutrzymywaniasięproblemówspołecznych.Wmiaręrozwojutejkoncepcjikonstruk-
cjoniścipodzielilisięnaortodoksyjnych(strict)iumiarkowanych(contextual).Ci
pierwsiodrzucalizałożeniaoistnieniuzewnętrznejrealnościiinteresowalisięwyłącz-
niejęzykiem,wktórymtworzonesąroszczenia.Cidrudzyuznawalizewnętrznąrze-
czywistośćzaistotną,aproceswytwarzaniaroszczeńumiejscawialiwkonkretnym
społecznymkontekście.Konstrukcjoniścizdominowalidyskusjęoteoriiproblemów
społecznychwostatnimćwierćwieczu.
Socjologowiezamierzającybadaćproblemyspołeczne,wewstępnejfaziepracy,
stająprzedwyboremzajęciaokreślonejpozycjiteoretycznej,zdefiniowanejwkatego-
riachsubiektywnychlubobiektywnych.Mogąonizajmowaćsięproblemamispołecz-
nymiwkonwencjiszczególnychwarunkówspołecznych,któresąodmienneodinnych,
nieproblemowych.Różnicetesąistotne,mająwymiarzobiektywizowany,niemożna
ichsprowadzićdoróżnicwsubiektywnympostrzeganiurzeczywistości.Konwencja
subiektywistycznazakłada,żeproblemyspołecznetokonstrukcjetworzoneprzez
członkówzbiorowości.Podobniejestwprzypadkusocjologiidewiacji,deklarującej
zainteresowanietymikłopotliwymizachowaniamiczłonkówspołeczeństwa,któresą
naznaczanelubstygmatyzowaneprzezotoczenie.Beststwierdza,żeaktualnieteoria
problemówspołecznych(2004rok)opierasięnaparadygmaciekonstrukcjonistycz-
nym.Rozwójprzedmiotumożnazaśopisaćjakorozstrzyganieprzezindywidualnych
autorówdylematu:obiektywizmversussubiektywizm.Bestwiąże,podobniejak40lat
wcześniejMerton(1961),koncepcjęproblemówspołecznychzpojęciemdewiacji.
Wkonkluzjistwierdza,że„Małoprawdopodobnejest,abysocjologompowiodłosię
rozwinąćogólneteorieproblemówidewiacji,dopókiniesązdolnirozwiązaćkwestii
definicji,którestanowiąpodstawiędyskusjinatemattychdwóchpojęć”(s.26).
Badanieproblemówspołecznychjestgłówniedomenąsocjologów.Jakkolwiekni-
niejszapracajestanaliząmyśleniateoretycznegookwestiachspołecznychimateriału
empirycznegowzakresiebezrobociajakoproblemuspołecznego,tonależystwierdzić,
żesocjologowieniemająwyłącznościnazajmowaniesiętąproblematyką.Istnieje
obszernawiedzapsychologicznanatematproblemówspołecznych.Psychologowie
zajmowalisięproblemamispołecznymiodlat50.XXwieku,wykorzystującpojawia-
jącesięwinnychdziedzinachpsychologiikoncepcje,którewydawałysięmożliwedo
zastosowaniawodniesieniudozjawiskmasowych,takiejakkoncepcjapotrzebludz-
kich,wpływuspołecznego,atrybucjiczyuczeniasięspołecznego.Psychologówintere-
sujeprzedewszystkimetaprozwiązywaniaproblemówspołecznych.Naprzykład
twórcyteoriiatrybucjiuważali,żepoznanieprocesówludzkiegomyślenia,aszczegól-
nieprocesówpostrzeganiaprzyczynróżnychwydarzeń„pomożezrozumiećibyćmoże
nawetrozwiązaćniektórezproblemówspołecznych”(HansonFrezie,Bar-Tal,Carroll,
1979,s.xii).Widzielioniprzydatnośćteoriiatrybucjiwrozpatrywaniutakichproble-
mów,jakmaltretowaniekobiet,zdrowie(narkomania,alkoholizm,depresja),przestęp-
czośćorazwychowaniedziecizdrowychiopóźnionychumysłowo.
Kunkel(1975)opracowałmodeleiproceduryzmianywprzypadkujadłowstrętu
psychicznego(anorexianervosa),agresywnychdzieci,młodocianychwykazujących
niewielkieobjawyniedostosowaniaspołecznegoorazpoprawywarunkówżycialokal-
