Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
SOCJOLOGIAPROBLEMÓWSPOŁECZNYCH
społeczny”(zarównowjęzykuangielskim,niemieckim,jakfrancuskim),przezco
rozumiano„problemnierównejdystrybucjibogactwawogólnościalbostosunekPracy
doKapitału,wszczególności”(Schwartz,s.278).
KarolMarksposługiwałsięrównieżpojęciem„problemuspołecznego”,począwszy
od1848roku.Pisałon,że„każdyczłowiek,którymawspółczuciedlanędzyswoich
braci,którychcenakarmićbiednychiprzyodziaćnagich[...]mówiąckrótko,każdy,
ktochcerozwiązaćproblemspołeczny”powinienzająćstanowiskorewolucyjneprze-
ciwkoarystokracjiibiurokracji(Marks,za:Schwartz,s.279).
Wlatachźniejszychokreślenie„problemspołeczny”byłoużywanenadalwlicz-
biepojedynczej,głównieprzezkrytykówliterackichispołecznychorazpionierów
myślisocjologicznej.Znaczenietegoterminuodnosiłosięwdalszymciągudorelacji
pomiędzyPracąaKapitałem(posługującsięówczesnymnazewnictwem),czylipomię-
dzysiłąnajemnąapracodawcami.Pierwszetytułyodnoszącesiędowielukwestii
społecznych(SocialProblems)wyszłyspodpióraJohnaTurnbullaThomsona(1878
roku)orazHenry’egoGeorge’a(1883roku).Traktowałyonewciążotymsamymza-
gadnieniuniesprawiedliwościzwiązanejzkonstytucjąspołeczeństwakapitalistycz-
negoiegoizmieburżuazji.WswojejnajsłynniejszejksiążceProgressandpoverty
z1879rokuHenryGeorgepróbowałwyjaśnić,dlaczegowlatach70.XIXwieku
wUSA,pomimowspaniałegorozwojutechnikiiwynalazczości,pojawiłasiętakgłę-
bokadepresjagospodarczaiubóstwo.Ichźródłembyłaniesprawiedliwainierówna
dystrybucjabogactwa,remediumnaproblembyłostwierdzenie:„Musimyuczynić
ziemięwspólnąwłasnością(Wemustmakelandcommonproperty,s.328).Innymi
słowy,wedługzwolennikówradykalnejzmiany(Marks,George)rozwiązanieProble-
muSpołecznego,pisanegodużymiliteramidlapodkreśleniajegoznaczenia,poobu
stronachAtlantykupolegałonauspołecznieniu(upublicznieniu)własności.
Wlatach90.XIXwiekuwUSAnastąpiłprawdziwy„wysyp”książekomawiają-
cychproblemyspołeczne(ChristianityandSocialProblems,1896;MoneyandSocial
Problems,1896;StrikesandSocialProblems,1896;SocialProblems,1896).Warto
odnotowaćksiążkęnapisanąprzezpierwszegoprofesorasocjologiiwUSA,Albiona
W.Smallapt.TheMethodologyoftheSocialProblems(1898).Wizjasocjologiipro-
blemówspołecznych,którąproponowałSmallbyłaraczejodległaodwspółczesnego
rozumienia.Uważałon,że„naukaspołecznajestnajświętszymsakramentemdostęp-
nymludziom”(Schwarz,s.285),aaktualneproblemyspołecznenależyrozumieć
„wświetlenauczaniaJezusa”(s.286),zgodniezzasadami„chrześcijaństwastosowa-
nego”(AppliedChristianity)(Schwartz,s.286).
CollinsiMakowsky(1989)zwróciliuwagę,żepionierzysocjologiiwUSA,tacy
jakLesterWard,AlbionW.Small,FranklinH.Giddings,EdwardA.RossczyWilliam
GrahamSumnerbylizwyjątkiemWardasynamipastorówiczęśćznichpełniła
posługęduszpasterskąprzedrozpoczęciemkarieryakademickiej.Ichzainteresowanie
problemamispołecznymimiałogłówniepodłożemoralne,aniebadawczeczyteore-
tyczne.Chcielionidokonaćreformwsferach,które,woczywistydlanichsposób,
uległyprocesomdezorganizacji.Chodziłogłównieożywiołowyrozrostmiast,wktó-
rychpojawiłosięprzeludnienie,alkoholizm,przestępczość,ubóstwo,bezrobocie
ikorupcjaorazgwałtownyprzypływimigrantów.Rozwiązaniapostulowaneprzeztych
najwybitniejszychsocjologówobejmowałypracęsocjalną,oświatęiustawodawstwo.