Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Celkształceniajakoelementprocesudydaktycznego
Tabela1.3.Taksonomiacelówpraktycznych(psychomotorycznych)
I.Działania
II.Umiejętności
Poziomy
A.Naśladowaniedziałania
B.Odtwarzaniedziałania
C.Sprawnośćdziałaniawstałychwarunkach
D.Sprawnośćdziałaniawzmiennychwarunkach
Kategorie
Źródło:B.Niemierko,Międzyocenąszkolną,s.102.
AdA.Naśladowaniedziałaniapoleganadostrzeganiuprzedmiotówizwiąza-
nychznimidziałańorazwykonywaniuwłasnychdziałańzetapowąkontrolą,tj.
porównaniuzewzorem.Naśladowaniedotyczyczynnościprostychizłożonych.
AdB.Odtwarzaniedziałaniapoleganajeszczemałopłynnymwykonywa-
niudziałaniapraktycznegowcałości,bezobserwowaniawzoru,jednakżewier-
nesięgotrzymanie.Nakażdymetapienastępujeporównaniezzapamiętanym
wzorem.
AdC.Sprawnośćdziałaniawstałychwarunkachtowykonywaniewyuczo-
negozadaniaiosiąganiezamierzonegowyniku,nawetgdyistotnejegookolicz-
nościulegajązmianie.Działaniepowinnobyćsprawnebezkoniecznościjego
modyfikacji.
AdD.Sprawnośćdziałaniawzmiennychwarunkachjestostatnimetapem,
wktórympojawiasięautomatyzacjacałegodziałanialubjegoetapów.Pozwala
nauzyskanienajwyższejskutecznościprzyniskimnakładzieenergiiiczasu.
Zadaniemożebyćprowadzonewtrudnychwarunkachorazbyćpowiązanezin-
nymiczynnościami28.
NapodstawieanalizyopracowaniataksonomiicelównauczaniaNiemierki
zostałyopisanetaksonomiecelównauczaniabiologii,higienyiochronyśrodo-
wiskawrazzwykazamitychcelów,np.Bobrzyńska,Knapik,Walosik(1993);
Stawiński,Długowiejska,Zębalska(1993).Stawińskizaproponowałjejzapis
wtrzechpoziomachikolejnow3,4i6kategoriach(tab.1.4)29.
Taksonomiajestnarzędziemzwiększającymskutecznośćdziałanianauczy-
ciela.Uzyskiwanedziękiniejinformacjejakościowe,czylidotyczącebieżących
czynnościiichcząstkowychwyników,orazilościowe,tj.odpowiedzinapyta-
nieozakrestrwałościstrukturywiedzy,pozwalająnaprzemyślanedziałania
nauczyciela.Podnositonietylkoskutecznośćnauczania,alerównieżporząd-
kujeprzekazywanetreści,umiejętnościipostawy.Matoszczególneznaczenie
wprzypadkuzastosowaniataksonomiicelówwnauczaniubiologii,gdyżsam
28
29
Tamże,s.103.
W.Stawiński,Dydaktykabiologiiiochronyśrodowiska,WydawnictwoNaukowePWN,
Warszawa-Poznań2000,s.48.
