Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MED|AJAKOEKSTENSJE
25
wcześniejprzyszłydogłowy.Sąonezatemwtórnewobecruchuświadomości,
wobecświataidei,przekonańipragnień.Nadrugimbiegunieznajdujesiędeter-
minizmtechnologiczny,wmyślktóregorzeczy(innowacjetechnologiczne)po
prostuzmieniająświatspołeczny”
.(Abriszewski,2008:114).
Wramachswejpracykoncentrujęsięnakoncepcjacheksponującychrolę
technologiikomunikacyjnych.Jakjużwskazywałem,wiążesięjenajczęściejztzw.
szkołązToronto
16
(czyteższkołąkanadyjską)tworzonąprzezteoretykówkomu-
nikacjipracującychnatamtejszymuniwersytecielubchoćbywspółpracujących
odlat50.XXwiekuzCentreofCultureandTechnologyUniwersytetuwToronto
iwydawanymtampismemflExplorations.StudiesinCultureandCommunication”
.
ZwiązkiposzczególnychbadaczyzTorontobyłyprzytymmniejlubbardziej
ścisłe,niekiedyjedyniepośrednie,częstoprzejściowe–polegałym.in.napisaniu
pracdyplomowychpodopiekąktóregośzbadaczyczywygłaszaniutamwykła-
dów.PopularnynaZachodziezwyczajczęstegozmienianiamiejscpracyutrudnia
wiązanieuczonychzokreślonymuniwersytetem.Bardziejprzydatnewydajesię
kryteriumwspólnotyzainteresowań
17
.Chodziwięcobadaczykoncentrującychsię
nakonsekwencjachprzemianwzakresietechnologiikomunikacyjnych.Wyróżnia
sięwśródnichdwapokolenia.ZaprekursorauchodziHaroldAdamsInnis(1894-
1952),wywodzącysięzChicago,alepracującywTorontoiodlat40.XXwieku
zajmującysiękomunikacją
18
.Pierwszepokolenie,publikującegłówniewlatach60.
i70.,tworzyliMarshallMcLuhan(1911-1980),EricAlfredHavelock(1903-1988),
WalterJacksonOng(1912-2003)iJackGoody.Centralnąpostaciąbyłwśródnich
McLuhan,najściślejprzytymzwiązanyzToronto.Havelockbyłbrytyjskimfilolo-
giemklasycznympracującymwUSAiKanadzie(wtymtakżewToronto).Ong,
amerykańskijezuita,literaturoznawca,historykreligiiifilozofii,określanyprzez
socjologakomunikowaniaTomaszaPłonkowskiegojakoflwyrozumiałykrytyk”
szkołyzToronto,pracowałgłówniewUSA.Goodyjestbrytyjskimantropologiem
społecznymzwiązanymzCambridge.Drugiepokolenietworzą(tworzyli)Derrick
deKerckhove,kontynuującywTorontodziełoMcLuhana,amerykańskiteoretyk
mediówNeilPostman(1931-2003)związanygłówniezNewYorkUniversityoraz
PaulLevinsonpracującynawieluuczelniach.Wymieniasięteżwgroniedetermi-
nistówinnychbadaczy(DavidOlson,IanWatt,JohnCulkin,EdmundCarpenter,
16
17
18
Koncepcjebadaczyztegokręguwykazująwyraźnepokrewieństwozomówionymiwcze-
śniejkoncepcjamiflpowrotudorzeczy”
.Niepodkreślasięgojednakwystarczającodobitnie.
Charakterystyczne,żewliczącejniemalpięćsetstronpracyzbiorowejRzeczyiludziewśród
23tekstówtylkowdwóchznalazłembezpośrednieodwołaniadopracdeterministów–
M.McLuhanaiJ.Goody’ego(aleokreślanegomianemantropologakulturowego).(Afelto-
wicz,2008:158;Sierocki,2008:177).
WedłughistorykakulturyAndrzejaMencwela(2006:68-69)determiniścitworzyliraczej
konstelacjęniższkołę.Łączyłaichorientacjabadawcza.
DieterMerschpiszeonimjakoopierwszympokoleniu,dlategowyróżniatrzypokolenia
deterministów.
