Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
SPRAWCŻOśćMED|ÓW
JoshuaMeyrowitz),pomijanychlubwmniejszymstopniuuwzględnionychwra-
machtegowykładu.(Drożdż:2009:83-85;Gawroński,1984:41;Mersch,2010:
93;Płonkowski,2006:50-57;Wiejak,2001:209-210)19.
DeterminizmtechnologicznyłączysięnajczęściejznazwiskiemMcLuhana,
ponieważtoonwnajwiększymstopniuwpłynąłnatensposóbmyśleniaome-
diach
20
.Trzebajednakpamiętać,żeprzynajmniejniektóreznajważniejszychlan-
sowanychprzezeńtezsformułowałjużInnis.NiemieckifilozofDieterMersch
(2010:92-93)twierdzi,żetowłaśnieonidwajflnietylkowprowadzilidzisiejsze
użyciesłowa»medium«donaukokulturze,lecztakżepołączyliwjedenkon-
struktteoretycznypolitykę,strukturęspołeczną,technikęimedialność.Odtego
czasuteoriamediówstałasiędiagnoząswegoczasu.Technicznezmianywspo-
sobiewykorzystaniamediówirozwójtechnicznyzaczęływybijaćtaktprzełomów
społecznychikulturowych,takżeodtejporymamycorazczęściejdoczynienia
zeszkicamihistoriimediówiłączeniempojęciaepokizdominującymiwniej
technikamikulturowymi”
.McLuhantworzyłjednaknaokreślonymetapierozwoju
mediów.Stądnacisk,jakikładłnarolętelewizji,aszerzejmediówelektrycz-
nychczyelektrotechnicznych.Współcześnieakcentujesięraczejrolęmediów
cyfrowych,zwłaszczainternetu(konstruującychflgalaktykęTuringa”).Tozresztą
szerszyproblem:poszczególnideterminiścikoncentrująsięnaróżnychkwestiach.
McLuhan,PostmanczyMerovitzpisaligłównieotelewizji,deKerckhoveiLevin-
sonointernecie,HavelockiOngomawialiprzejścieodoralnościdopiśmienności,
aInnis–piśmienność.(Mersch,2010:118;Płonkowski,2006:58-59).
Dlapoczątkówkomunikacji,atymsamymdlapierwszychtomówwykładu
zhistoriikomunikacji,kluczoweznaczeniemająpoglądytychdeterministów,
którzykoncentrująsięnaprzemianachzwiązanychzwynalezieniemiupowszech-
nieniempisma,awięcGoody’ego,HavelockaiOnga.Badaczeciokreślanisąjako
twórcyWielkiejTeoriiPiśmienności(GreatLiteracyTeory),czylinurtubadań
19
20
I.S.Fiut(2012:21)dogronauczniówizwolennikówMcLuhanawłączatakżeHenry’ego
Jenkinsa,GeofreyaMilleraiLvaManovicha.DebrayzaliczadoszkołyzTorontoInnisa,
McLuhana,deKerckhove.Odróżniaodnichantropologówanglosaskich:Onga,Goody’ego,
Postmana.(Debray,2010:122).
FrancuskilingwistaPierreGuiraud(1912-1983)twierdził,żeflWszyscyzgodząsięzestwier-
dzeniemMcLuhana,żepismo,kolejnozaśdruk,prasa,adziśtelewizjaprzekształciłyna-
sząkulturę”
.(Guiraud,1974:22).Tooczywiścienieprawda:wielubadaczyodrzucałotezy
McLuhana.AmerykańskikomunikologGeorgeGordonuważał,żeflNiemażadnegopo-
twierdzonegolubpodtrzymanegodowodu,czytoindukcyjnegoczydedukcyjnego,który
usprawiedliwiłbychoćjedensłynnyslogan,metaforęczystwierdzenieMcLuhana”
.(Cyt.za
Griffin,2003:352).Medioznawcaks.MichałDrożdż(2009:92)zarzucaMcLuhanowim.in.
brakwystarczającejdbałościopojęciaimetodologię;takżeflbrakwystarczającojednoznacz-
negowyjaśnieniadiachronicznościfazrozwojucywilizacjiwzależnościodzmianśrodków
komunikacjiiśrodkówmasowegoprzekazuorazsamychprocesówrewolucjimedialnych”
.
Stwierdzazarazem,żejużchybaminęłamodanamcluhanizmwśrodowiskunaukowym.
(Drożdż:2009:96).
