Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
SPRAWCŻOśćMED|ÓW
Tworząoneflwarunkidodziałań,któresąprzeznietylkopośredniopowodo-
wane”
.SocjologKazimierzKrzysztofek(2006:252),piszącowpływieinternetu,
opowiadasięzamiękkimdeterminizmem,dowodząc,żeflkształtinternetutylko
wczęścizależyodnas,wczęścizaśjesteśmyjużprzezeńzdeterminowani”
.Kon-
cepcjęmiękkiegodeterminizmuwyłożyłobszernieLevinson.Jegozdaniemmedia
kreująwarunki,wktórychmogąsięujawniaćskłonnościludzkie,alenaogółnie
wywierająabsolutnych,niemożliwychdouniknięciaskutkówspołecznych.Nietyle
więcpowodująonepewneskutki,ileumożliwiajązaistnieniewydarzeńbędących
konsekwencjąinnychczynników(różnicamiędzytwardymimiękkimdetermi-
nizmemdasięsprowadzićdorelacjizakresupojęćflpowodują”iflumożliwiają”).
Technologiainformacyjnaniewywołujenieuchronniepewnegostanurzeczy,
alebezniejbyonniezaistniał;konsekwencjezastosowanianowychtechnologii
częstobywająprzytymniezamierzone
42
.(Levinson,2006a:22-24;Morbitzer,
2006:103-104).
PrzykłademilustrującymmechanizmwpływumediówjestdlaLevinsona
związekmiędzysystemempisma,asystememreligijnym.Jegozdaniemopano-
waniepismaalfabetycznegojestwarunkiemkoniecznym,aleniewystarczającym,
monoteizmu
43
.Wstarożytnościpierwsząreligięmonoteistyczną,kultAtona
44
,
wprowadziłfaraonEchnaton(AmenhotepIV)żyjącywXIVwp.n.e.,alewkrótce
pojegośmierciprzestanojąpraktykować.TymczasemmonoteizmMojżesza,
młodszytylkoo150lat,zakorzeniłsięiwpłynąłnalosświata,ponieważMojżesz
posługiwałsięalfabetem,zapomocąktóregodałosięopisaćwszechobecne,ale
bezpostaciowebóstwo,podczasgdywEgipcieposługiwanosiępismemobrazko-
wym,wktórymniedasięprzedstawićtakabstrakcyjnegowyobrażeniabóstwa45
42
Mediaczęstozaspokajająpotrzebyinneniżte,dlaktórychjestworzono.Naprzykładzegar
wynalezionodlasłużbybożej:mnisipotrzebowaliprecyzyjnegopomiaruczasu(chodziło
opunktualneodprawianienabożeństw).Kupcyzastosowaligozaśdozarabianiapieniędzy
(wprowadzilizunifikowanydzieńpracy).(Debray,2010:107;Postman,2001:56).Również
internetznalazłwielenieoczekiwanychzastosowań.(Castells,2008:61).
43
Takżeinnibadaczeuznają,żefl[...]bezalfabetufonetycznego,uniwersalnegoiabstrakcyj-
nego,niemożnabyłosobiewyobrazićkoncepcjimonoteizmu”
.(Czubaj,2003:8).
44
WedługL.White’akultAtonabyłwcześniejszyniżEchnaton.Wpierwszychlatachswego
panowania,gdyreformamiałamiejsce,byłonmałymchłopcem;znalezionoświątynieAtona
wzniesionewczasiepanowaniapoprzedniegowładcy.(Bagby,1975:218-219).
45
Wpóźniejszychczasachpodejmowanojednakpróbyukazanianiewyobrażalnegoboga.flNaj-
ciekawszeprzedstawienieideiBogaUkrytego–Amona,stanowiąte,wktórychboskaistota
zostaławyobrażonapoprzezpustytron.Ukrytego(nieskończonegoiwszechobecnego?)boga
niesposóbzobaczyć.Należyprzyznaćgreckimkapłanom,żeobokprzedstawieńlicznych
postaciiwcieleńistotyboskiej,byliwstanie»zapisać«pojęcieniewyobrażalne,czylito,oco
walczyliikonoklaściróżnychreligiiwielewiekówpóźniej”
.(Rypson,1989:12).Przedstawiano
Amonanietylkowformiepustegotronu.Innymsposobemwizualizacjibyłtzw.trygram
Amona–imięAmonazapisanetrzemaznakamizawierającymiinnewartościfonetyczneniż
te,któresięnańskładały.DopieroznajomośćszyfruumożliwiałaodkrycieUkrytego.
