Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
XXI
syntezymyślowej”30.Inneproblemydotycząrelacjiheterologii
dodialektyki.Pomimowątpliwościdotyczącychheterologiista-
nowionawyrazsystemowejtendencjiwfilozofiiRickerta,którą
podejmowałwopozycjidofilozofiiHegla,heglizmuitrendów
neoheglowskich.Jegonajważniejszymprzesłaniembyłsystem
otwarty,którydziękiheterologiipozwoliuchwycićróżnorod-
ność31.Należyjednakpostawićpytanie,czytakiezestawie-
nieabstrakcyjnegosystemuikonkretnejindywidualnościjest
wogólemożliwe.
WtymkontekścienależyusytuowaćspórofilozofięKanta,
którytocządwiegłówneszkołyneokantowskie:szkołamarbur-
skaibadeńska.Wcentrumzainteresowańszkołymarburskiej
jestteoriadoświadczeniaidlategokoncentrujesięonanaKan-
towskiejKrytyceczystegorozumu,którąinterpretujeteoriopo-
znawczo.Innepodejściecharakteryzujeszkołabadeńska,która
zacentralnedziełoKantauznajeKrytykępraktycznegorozumu
ipodkreślatezęoprymacierozumupraktycznego.Prymat
rozumupraktycznegoniejestjednakpozbawionykontrowersji.
Problemprymatuzostałpodjętyprzezjednegoznajważniej-
szychreprezentantówszkoły-EmilaLaska,którywtekście
ogłoszonymw1908rokupodczasIII.MiędzynarodowegoKon-
gresuFilozoficznegowHeidelbergupisałnastępująco:nPrzez
naukęoprymacierozumupraktycznegorozumiemykażdy
pogląd,którypojęciuświadomejobowiązkuwoliprzyznaje
centralnemiejscerównieżwfilozofiiteoretycznej,poglądprzy-
znającydominującąrolępraktycznemumomentowiwartościo-
waniawnauceosądzie”32.Szkołabadeńskawyróżniasiętym,
żewcentrumswoichrozważańniestawiateoriidoświadcze-
nia,leczfilozofięwartościorazkategorięważności(Geltung).
PojęcieważnościpochodziodLotzego,którywskazywałna
30S.Marck,DieDialektikinderPhilosophiederGegenwart.ErsterHal-
bband,J.C.B.Mohr,Tübingen1929,s.1-2(tłum.A.J.Noras);za:A.J.Noras,
Małaojczyznaidużaksiążka,op.cit.
31Zob.A.J.Noras,Kantaneokantyzmbadeńskiimarburskił,op.cit.,
s.164inast.
32E.Lask,Czyistnieje„prymatrozumupraktycznego”wlogice?,[w:]Neo-
kantyzmbadeńskiimarburski.Antologiatekstów,red.A.J.NorasiT.Kubalica,
tłum.A.J.Noras,WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Katowice2011,s.153.
