Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXVIII
Słowowstępne
PodjętaprzezRickertaanalizaprzedmiotupoznaniapokazuje
jegozłożoność,alejemuchodziprzedewszystkimopytanie
teoriopoznawcze,jakpoznajemyświatjakocałość.Przedmio-
temszerokorozumianegopoznaniaokazujesięjegokryterium,
stanowiącemiaręjegoobiektywności.Chodzioprzedmiotnie-
zależnyodpodmiotu,dziękiktóremupoznawanieuzyskujeswą
obiektywność.
V
.Filozofianauki
Jakjużwspomniano,ważnymdlarozwojumyśliRickertajest
rozprawaDieGrenzendernaturwissenschaftlichenBegrifsbil-
dung(Graniceprzyrodoznawczegokształceniapojęć)50.Rickert
podejmujewswojejpracyproblemtworzeniapojęćizasadni-
czejróżnicymiędzynaukamihistorycznymiaprzyrodniczymi51.
Jegogłównymmotywemniejest-takjakuJohannaFriedricha
Herbarta-zgłębieniepsychicznegoprzebiegumyślinaukowej,
leczprzedewszystkimkwestiareprezentacjiwynikówpracy
naukowejwformiepojęć.Chodzimuonaukęwsensiefinal-
nejkonsekwencjiznaczeniadziałanianaukowego,zawartego
wpojęciach.Takiepojęciewsensieostatecznymmusizawierać
ważnąiprawdziwątreśćsądu.Wbrewzałożeniomfilozofiiana-
litycznejtakiegopojęcianiedasięostatecznieprzeanalizować
tylkowjegoznaczeniujęzykowym,gdyżnależybraćpoduwagę
ważnośćtreścisądu,jakakształtujesię(Bildung)wakciesądze-
nia.Znaczeniapojęcianiedasięsprowadzićanalityczniedozna-
czeńposzczególnychwyrażeń,aichlogicznejtreścinależyszu-
kaćwsądach,którewnaukachprzyrodniczychwyrażająprawa
natury,awnaukachokulturze-to,coindywidualne.Wzwiązku
ztymwewspółczesnejdyskusjifilozoficzno-naukowejodwołanie
50H.Rickert,DieGrenzendernaturwissenschaftlichenBegrifsbildung,
2Teilbande,red.R.A.Bast,Olms-Weidmann,Hildesheim2007.Edycjakry-
tycznanapodstawiewydaniapiątegoz1929rokuzostałapodzielonanadwa
kontynuującenumeracjęstronnpółtomy”(pierwszaczęśćzawierarozdziałyod
pierwszegodotrzeciego,adruga-odczwartegodopiątegoorazdodatkiispisy).
51Zob.T.Kubalica,DieBegrifsbildunginderKritikderAbbildtheoriedurch
HeinrichRickert,[w:]WissenschaftsphilosophieimNeukantianismus.Ansatze–
Kontroversen–Wirkungen,red.C.KrijneniK.W.Zeidler,Königshausen&
Neumann,Würzburg2014,s.156inast.
