Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
Barieręadministracyjno-finansowątrudnojestwniektórychkrajachprzekro‑
czyć(międzyinnymiwPolsce),czegoprzykłademmożebyćniedawnasłoweńska
inicjatywa,byprzedstawićsobiewzajemniewspółczesnąprozę,tłumaczącpo10
powieścizkażdejliteraturysłowiańskiej,wybranychdoprzekładuprzezkomisję
każdegokraju,złożonązpisarzyiliteraturoznawców.
Pomimodominacjimediówaudiowizualnych,wprzekładzieartystycznym
ujawniająsięszczególniesilniezwiązkiwewnętrzne,zachodzącemiędzyjęzy‑
kiem,kulturąijednostkąwypowiadającą.Dlategoprzekładyliteraturystanowią
dlaichczytelnikówważnąprzestrzeńkomunikacjimiędzykulturowej.Jakoko‑
munikatestetycznyutwórliterackikierujebowiemuwagęodbiorcynasiebie,po‑
nieważto,oczymwnimmowa,zależyodartystycznejkonceptualizacji.Sposoby
wypowiedziautoraitłumaczazależąoddwóchróżnychosobowościiwrażliwo‑
ści(intersubiektywność),ichwiedzy,systemówjęzykowych,systemówwarto‑
ści,kultury,doktrynestetycznychitp.Światyprzedstawionewobutekstach,choć
zsobązwiązane,powstaływwyobraźniwykreowanejprzezodmiennemechani‑
zmyprzetwarzaniainformacji,pochodzącezselektywnegotraktowaniadoświad‑
czenia,coznajdujeodbiciewdwóchodmiennychsystemachjęzykowychiindy‑
widualnościach,dokonującychartystycznegoprzetwarzaniainformacji1autora
itłumacza.Mimożeautoritłumaczsąkategoriamipozatekstowymi,ponoszą
odpowiedzialnośćzastworzonąwichjęzykachrzeczywistośćwyobrażeniową
utworuliterackiego.Poto,bymiędzynimiiichtekstamiwystąpiłoporozumie‑
nie,musidokonaćsięrodzajwzajemnejtransgresji,polegającejnazachowaniu
przeztłumaczarównowagimiędzytym,cojużznanewkulturzeprzyjmującej,
atym,coobce.Wprzekładzienegocjowalnastajesiękulturarodzimaikultura
oryginału,któreoświetlająsięwzajemniedziękimediumosobytłumacza.Onnaj‑
lepiejdostrzegawartośćprzestrzenimiędzyjęzykami,dająctemuwyrazwpropo‑
nowanychczytelnikowirozwiązaniachtranslatorskich.Przekład,będąctekstem
ztekstu,wychodziwięcpozatekstwerbalnywkierunkuinnychtekstówkultury,
mającychwpływnajednostkowąizbiorowąpsychosferę.Doznania,przeżycia
irefleksjewywołaneprzeznieznanewkulturzeprzekładubodźcesłużąnietylko
poznaniutego,coobce,iporozumieniu,leczpowodująsamopoznanie,rozsze‑
rzającspektrummożliwościmentalnych,jednostkowychizbiorowych.Zatem
przekładspełniawłaściwąfunkcjękomunikacyjnątylkowtedy,gdymiędzytłu‑
maczematekstem(oraznobecnym”wnimautoremijegokulturą)nastąpiporo‑
zumienie;gdynzamieszka”wnimwrazzeswojąodrębnością.Wówczastłumacz
będziemógłzachowaćrównowagęmiędzyobcościąaswojskościąwprzekładzie,
bezzawłaszczaniacudzego,służeniacudzemulubnkolonizacji”cudzegoprzez
to,cowłasne.
Wpracachzamieszczonychwtomiept.Wyborytranslatorskie199012006
przedstawionezostaływyborytłumaczyzliteraturypolskiejnajęzykbułgarski,
chorwacki,serbski,słoweńskiizliteraturybułgarskiej,chorwackiej,czeskiej,
macedońskiej,serbskiej,słowackiejisłoweńskiejnajęzykpolskiorazporów‑
