Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WdrugiejpołowieXVIIIwiekumedycybardziejniżkiedykolwiekprzedtembyli
zafascynowanibudowąludzkiegociała.Znajomośćanatomiistanowiławymógdla
wszystkichosóbmarzącychokarierzelekarskiej.WWielkiejBrytanii,zgodnie
zprawem,ludzkietrupywograniczonejilościbyłydostępnejedynienauczycielom
anatomiiwoficjalnychszkołachmedycznych.Rzutkiejednostkizakładaływięc
prywatneszkoły,oferującepraktycznąnaukęanatomii.Materiałźródłowydostarczali
studentomludzietrudniącysięwykradaniemtrupówzcmentarzywśrodkunocy.
TowłaśnieszkołyanatomiiicmentarzezapewniłyVictorowiFrankensteinowi
zpowieściMaryShelleysurowcadobudowyjegostworzenia.
Wświeciepełnymrozmaitychkoncepcjinaukowychipraktycznienieznającym
zdefiniowanychspecjalnościmusiałodojśćdopołączeniaobufascynacji:zjednej
strony–zjawiskamielektrycznymi,azdrugiej–biologiączłowieka,cowefekcie
przyniosłogalwanizm,polegającynawykorzystaniuelektrycznościdopodrażniania
mięśni.Sensacyjnepokazynatrupachniedawnopowieszonychprzestępcówwydawały
sięwskazywaćnato,żeelektrycznośćwskrzeszazmarłych.Praktykagalwanizmu
dyskutowanabyławdomachprywatnychinamodnychzebraniach,jakrównież
naposiedzeniachtowarzystwnaukowych.Stałasięteżprzedmiotemkonwersacji,
podobniejakinnemedyczneimakabrycznetematy,wVilliDiodati,gdzieMary
powzięłapomysłnapisaniaFrankensteina.Naturaelektrycznościjakosubstancjilubsiły
wciążbyłajednaksporna.Niektórzyprzypuszczali,żeelektrycznośćmożebyćczymś
wrodzajusiłyżyciowej,anawetwistociesamymżyciem.
PodkoniecXVIIIwiekuzaczętopytaćonaturęipochodzenieżycia.Wcześniejnie
dopomyśleniabyłobypodważaniebiblijnejinterpretacjipochodzeniaczłowieka
iwszystkichinnychstworzeń.Wbiologiiibotanicesamaróżnorodnośćgatunków–ale
takżewidocznemiędzynimipodobieństwa–wskazywałanajakiśrodzaj
przystosowaniaipostępu.NatejpodstawieErasmusDarwin,lekarz,wynalazca
idziadekKarolaDarwina,przedstawiłswojewczesneinieśmiałeteorieewolucji–jak
mówił:„wszystkowywodzisięodmuszli”–isnułwłasnehipotezynatemat
pochodzeniażycia.Dokładałjednakstarań,bycałkowicieniewykluczyćztegoprocesu
Boga,podkreślając„potęgęwielkiejpierwszejprzyczyny”jakoinicjatorawszechrzeczy.
Lekarztenprzypuszczałnawet,żenadmiernasiłaujednegogatunkumogłaby
prowadzićdozagładyinnego–podobnąobawęwyrażałVictorFrankenstein,gdy
rozważałstworzenietowarzyszkidlaswojegostwora.Wewstępiedowydaniaz1831
rokuMaryShelleywymieniaErasmusaDarwinajakojednązosób,podwpływem
którychklarowałsięwjejgłowiepomysłnapisaniaFrankensteina.Wspomniała
oeksperymenciedotyczącymsamorództwa(domniemanejzdolnościniektórych
stworzeńdosamorzutnegopowstawaniabezudziałurodziców),wktórymniewielkailość
zwyczajnegomakaronuprzechowywanegowszklanympojemnikumiałasięporuszać
iprzejawiaćoznakiżycia.Byłobytocośniespodziewanegowprzypadkużywności,ale
przyczynąbyłyprawdopodobniejajeczkamuch–zbytmałe,bymożnabyłojedostrzec
gołymokiem–zktórychwyklułysięlarwy.Niewątpliwieistniałydoniesienia
oobserwacjachtego,conazywanosamorzutnympowstawaniem,jednakeksperyment,
któryprzytaczaMary,błędnieprzypisywanoDarwinowi.
Tempopostępunaukowegowstuleciupoprzedzającymnarodzinyautorki
