Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiedzinapodstawowepytaniadotyczącepowstaniaoraznaturybogówiczłowieka,
wtymteżprzestrzeni,czylicałegoświatapostrzeganegojakomikro-bądźmakroko-
smos
6.Mityzrodzonewkulturzeantycznej7,przedchrześcijańskiejniesąjedynymi
źródłamipoznaniaoddziałującymiprzezdługietysiąclecianacywilizacjęeuropej-
ską.Źródłem,wktórymtkwiąkorzeniekulturyeuropejskiej,jestBiblia.Tedwie
płaszczyznyodniesieniadeterminowałyludzkiewyobrażeniaopoczątkachświata,
akciejegostworzenia,powołaniudoistnieniaczłowiekawjegoprzestrzenizarówno
tejmaterialnej,jakimetafizycznej.
Stworzenieświata,czyliorganizacjaprzestrzeniświatamateriizostałoprzedsta-
wianewBibliizupełnieinaczejniżwmitach.Niejesttobynajmniejuzależnioneod
stopniawiedzyówczesnychludziootaczającymichświecieprzyrodyikosmosie.
Różnicapodstawowadotyczysamejnaturybytuujmowanegowkategoriachfilozo-
ficznych.PrzekazbiblijnyukazujejedynegoBoga,stwarzającegoświaticzłowieka,
natomiastwwierzeniachmitycznychistniejewielebogów.Bibliajestwyrazemmo-
noteizmu(gr.monos–jedyny),aświatwierzeńantycznych–politeizmu(gr.polys–
liczny).
CzytającbiblijnerozdziałyKsięgiRodzaju
8,dotyczącestworzeniaświata,mamy
wrażenieładuispokoju.KolejneczynnościBoga–Stwórcymającharakteruporząd-
kowanyilogicznyodpoczątku,czylidniapierwszego,ażdokońca–dniasiódme-
go:NapoczątkuBógstworzyłnieboiziemię.Ziemiazaśbyłabezłademipustko-
wiem:ciemnośćbyłanadpowierzchniąbezmiaruwód,aDuchBożyunosiłsięnad
wodami.WtedyBógrzekł:„Niechajsięstanieświatłość!”.Istałasięświatłość.Bóg
widząc,żeświatłośćjestdobra,oddzieliłjąodciemności.InazwałBógświatłość
dniem,aciemnośćnazwałnocą(Rdz1,1-5).PotemStwórcakolejnopowołujedo
istnienia:drugiegodnia–niebo,trzeciegodnia–morzailądsuchy–ziemię,naktó-
rejmiaływyrosnąćroślinyzielone,czwartegodnia–ciałaniebieskie,mającerzą-
dzićdnieminocą,oddzielaćświatłoodciemności,piątegodnia–istotyżywe(pły-
wająceifruwające),szóstegodnia–istotyżyjącenalądzieiczłowieka,którymiał
nadnimipanować;stworzyłmężczyznęiniewiastę
9.AgdyBógukończyłwdniu
———
———
—
6Mitydzielimyna:teogeniczne(gr.theos–bóg,gr.gignomai–stajesię,powstaje),kosmoge-
niczne(gr.kosmos–świat),antropogeniczne(gr.anthropos–człowiek),genealogiczne(gr.ge-
nealogia–historiarodu,rodowód).
7Główniegreckieirzymskie,alenietylkoone;oprócznichistniejemitologiaceltycka,skandy-
nawska,atakżebardzobogatasłowiańska.Zob.T.Linkner,Słowiańskiebogiidemony.Zrękopi-
suBronisławaTrentowskiego,Gdańsk1998.
8Biblięcytujesięwpracywedługnastępującegowydania:PismoświęteStaregoiNowegoTesta-
mentuwprzekładziezjęzykóworyginalnych,„BibliaTysiąclecia”,oprac.Zespółbiblistówpol-
skichzinicjatywyBenedyktynówTynieckich,Poznań-Warszawa1980.
9Kobietazostaławziętaz„żebra”czy„boku”mężczyzny,coznaczy,żedzieliznimjegonaturę;
jestpodobniejakonpowołanadoprzyjaźnizBogiem.„Żebro”i„życie”byłyustarożytnych
Semitówpojęciamibardzobliskimi.Ponadtowtekstachhebrajskichzauważamypodobieństwo
brzmieniowewyrazów:isz(mąż)iiszsza(niewiasta),czegoniemożnaoddaćwewspółczesnym
językupolskim.Możnajeszczeporównaćłacińskievir–virago,awprzekładzieWujkazXVI
wieku:mąż–mężyna.Zob.BibliatojestKsięgiStaregoiNowegoTestamentuwedługłacińskie-
goprzekładustarego,wKościelepowszechnymprzyjętego,napolskijęzykznowuprzełożone,
zdodaniemtekstużydowskiegoigreckiego,zwykłademkatolickimtrudniejszychmiejsc,do
obronywiaryświętejpowszechnejprzeciwkancerzom(kacerzom?)tychczasównależących,
tłum.przezD.JakubaWujkazWągrowca,Kraków1599.
8
