Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaŚnieżyńska-Stolot
UniwersytetJagielloński,Kraków
HISTORIAIDEI,CZYLI„INTEGRALNE,
INTERDYSCYPLINARNEPODEJŚCIE
DOKULTUROWEGOPRZEKAZUZPRZESZŁOŚCI”
Wprogramiekonferencji„Przeszłośćwewspółczesnejnarracjikulturowej”znalazło
siępytanie:„nailemożliwejestintegralne,interdyscyplinarnepodejściedokultu-
rowegoprzekazuprzeszłości”.Mojaodpowiedźto:TAK,JESTMOŻLIWE,ataką
pewnośćnierazryzykownąwnaucedajemidyscyplina,którąbliskostolattemu
stworzyłArthurO.Lovejoy,czylihistoriaidei1.
Bocóżtojesthistoriaideidyscyplinawykładananawieluuniwersytetachame-
rykańskichieuropejskich?Jesttohistoriamyśliludzkiejwujęciudiachronicznym
isynchronicznym,odwołującasięjednocześniedonauki,literaturyidziełsztuki,
aconajważniejszezakładającaujęciebadanychzjawiskkulturywkate-
goriachepoki,doktórejnależą.Namarginesiechcędodać,żeniezgadzamsię
zMichałemHellerem,którywksiążceUchwycićprzemijaniepisze,że„Niepotrafi-
mywyzwolićsięzewspółczesnychnamkategoriimyślenia”2.
Historiaideiodrzucawłaśnieprzenoszenienabadanyokrespojęć,któreprzy-
należąinnymokresomhistorycznym(coDonaldR.Kelleyokreślajakoujęciaze-
wnętrzne,np.posługiwaniesiępojęciempolitykiiekonomiiwujęciumarksowskim
wstosunkudośredniowiecza),dowolnych„kontekstów”lubposzukiwaniapo-
wszechnego,ahistorycznegokluczadorzeczywistości3.Historiaideiłączywsobie
wieledyscyplin:historięlozofii,historięnauki,folklorystykęiczęśćetnografii,
semantykę,częśćhistoriisztuki,czyliikonologię,historięteoriiekonomicznych,
historięedukacji,historiędoktrynpolitycznychisocjologicznych,alemawłasne,
integracyjnecele.
Historycyideizajmująsięzjednejstronywielkimiideami,jaknp.ideaKosmosu,
zdrugiejtematembadańjestsamosłowo,jegozmieniającesięwciąguwiekówzna-
czenie(synonimyihomonimy),atakżejegomiejscewretoryceimnemotechnice.
1Jesttowersjaartykułów:E.Śnieżyńska-Stolot,MyWaytotheHistoryofIdeas,andtheStudyof
MedievalIconography,„IntellectualNews”4–5(1999),s.8–11;E.Śnieżyńska-Stolot,R.Perkowski,Po
conamhistoriaidei?,[w:]SpotkaniaKlubuHistoriiIdei1996–2004,podred.nauk.E.Śnieżyńskiej-
Stolot,Kraków2005,s.9–14.
2M.Heller,Uchwycićprzemijanie,Kraków2010,s.12.
3D.R.Kelly,WhatisHappeningtotheHistoryofIdeas,„IntellectualNews”1(1996),s.36–50.