Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXXII
Wstęp
publikacyjnytegoniepotwierdza.Nowedoświadczeniamiały
zatoistotneznaczeniedlaukierunkowaniamyśliistopniowego
przesuwaniasięjegozainteresowańwstronęfilozofii.
NajważniejszepraceWhiteheadaztegookresutoAnIntro-
ductiontoMathematics(1911),TheOrganisationofThought:
EducationalandScientific(1917),AnEnquiryConcerningthe
PrinciplesofNaturalKnowledge(1919),TheConceptofNa-
ture(1920)orazThePrincipleofRelativitywithApplications
toPhysicalScience(1922).ChoćPrincipiamathematicana-
leżązasadniczodowcześniejszegookresutwórczości,trzeba
pamiętać,żepracenadtrzecimtomemtrwałyjeszczedo1913
roku,aWhiteheadmiałzamiarnapisaćosobnytomczwarty,
dotyczącywcałościpodstawgeometrii.Ostatecznietentom
niepowstał,alepomysły,którewzwiązkuznimsięnarodziły,
stałysięinspiracjądopraczzakresufilozofiiprzyrody,filo-
zofiinaukprzyrodniczych(fizyki),metodologiiiepistemolo-
gii,któreWhiteheadogłosiłwlatach1918-1922.Zasadnicza
ideaPrincipiadotyczyłasprowadzeniamatematykidologiki,
alboinaczejwyprowadzeniamatematykizukładuaksjoma-
tówiregułwnioskowania.Autorzywykazali,jaktowygląda
wodniesieniudoarytmetyki,izasugerowali,żecośpodobnego
możnateżzrobićzgeometrią.Whitehead,którypracowałjuż
wcześniejnadpodstawamigeometrii,byłjednakzainteresowa-
nyproblememszerszym-aplikacjitejstatycznejnaukioprze-
strzenidofizykiijejprzedmiotu:zmiennegoidynamicznego
światafizycznego;alboinaczej-zgodniezgeneralnąinten-
cjąPrincipia-wyprowadzeniemfizyki(itakżeinnychnauk)
zwłaściwejkoncepcjiprzyrody.Rozwiązanietegoproblemu
wymagałoodrzucenianewtonowskiejkoncepcjinaturyoraz
powiązaniaczasuzprzestrzenią(codokonałosiędziękiEin-
steinowskiejteoriiwzględności).Tapierwszakwestiazmuszała
Whiteheadadowłączeniasięwściślefilozoficznądebatęna
temat,któryzahaczałofundamentalnekwestieepistemologicz-
ne.Czymjestbowiemto,cowypełniaczasiprzestrzeń?Je-
ślipowiemyzaKartezjuszem,żejestnimto,codanenaszemu
