Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXXVIII
Wstęp
dopoglądówWhiteheada,któryzkoleitakżewypowiadałsię
natematfilozofiiDeweya.ZbiórpracCharlesaPeirce’awy-
danodopierowlatachtrzydziestych,lecziznimiWhitehead
miałzapewneokazjęsięzapoznaćdziękiswojemuasystento-
wiipóźniejszemukontynuatorowijegofilozofiiCharlesowi
Hartshorne’owi,którybył(wrazzPaulemWeissem)redakto-
remtegozbioru.WliściedoniegoWhiteheadpisał:nUważam,
żeojcamiamerykańskiegorenesansu[wfilozofii]sąCharles
PeirceiWilliamJames.SpośródnichW.J[ames]spełniarolę
Platona,aC.P[eirce]Arystotelesa,choćniezgadzasiętupo-
rządekczasowy,aianalogiamaswojegranice”26.
Trzebajednakpodkreślić,żewokresieamerykańskimpoglą-
dyWhiteheadabyłyjużzasadniczoukształtowane,akontekst
ichpowstaniawyznaczyłagłówniefilozofiaeuropejska,zwłasz-
czabrytyjska.TakczyinaczejpobytwAmeryceprzyczyniłsię
zpewnościądoujrzeniaprzezeńwłasnychpoglądówwszer-
szymkontekścieidodostrzeżeniaichspecyfiki.Wprzedmowie
doProcessandRealitywymieniałkilkagrupwspółczesnychfi-
lozofów,którzygoinspirowali,wtymangielskichiamerykań-
skichrealistów(októrychbyłajużwyżejmowa)orazBradleya.
Wplatateżnastępującąuwagę:nJestemogromniewdzięczny
Bergsonowi,WilliamowiJamesowiiJohnowiDeweyowi.Jed-
nymzmoichcelówbyłouwolnienieprezentowanegoprzez
nichrodzajufilozofiiodzarzutuantyintelektualizmu,który-
słusznieczyniesłusznie-donichprzylgnął”27.
26A.N.Whitehead,LettertoCharlesHartshorne,w:V
.Lowe,AlfredNorth
Whitehead,dz.cyt.,s.345.OkreślenieJamesamianemPlatonaamerykańskiej
filozofiiwustachkogoś,ktouważał,żedziejefilozofiisąszeregiemprzypisów
doPlatona,należytraktowaćjaknajwyższąpochwałę.Whiteheadowibliskie
byłyJamesowskakoncepcjastrumieniaświadomości,jegoposzerzony-wsto-
sunkudokoncepcjiLocke’a,BerkeleyaiHume’a-empiryzmorazontologia,
wktórejpodstawowąjednostkęrzeczywistościstanowiłankropladoświadcze-
nia”.ToostatniewyrażenieWhiteheadstosowałniekiedyjakosynonimnbytu
aktualnego”.
27Tenże,ProcessandReality,dz.cyt.,s.xii.
