Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XL
Wstęp
SpinozjańskiejEtykiwporządkugeometrycznymwywiedzionej.
Deklaracjaracjonalizmumaoczywiścieuzasadnieniewfakcie,
żeWhiteheadbyłmatematykiem,którykażdemubadanemu
przezsiebieobszarowi(arytmetyce,geometrii,fizyce)starał
sięnadaćpostaćaksjomatyczno-dedukcyjną.Rzeczwtym,że
wodniesieniudoobszarówbardziejbogatychjakościowo,ta-
kichjakprzedmiotykosmologiiczymetafizyki,oweaksjomaty
ireguływnioskowaniastająsięniejasne.Jedyne,copozostaje,
towyrażonewracjonalistycznymżargoniemetodologicznepo-
stulatyjasnościdefinicji,spójnościsystemu,koniecznościjego
testowaniawoparciuomateriałempirycznyitakdalej.
Pomijająckwestięepistemologiiimetodologiimetafizyki,
wcentrumsamejWhiteheadowskiejmetafizykiznajdujesię
koncepcjamomentalnych,mikrokosmicznychbytówaktual-
nych,któretworząsiępoprzeznczucie”czynujmowanie”prze-
szłegostanuświataiindywidualnąnańreakcję.Wodniesieniu
doprzeszłościsąwięcwwiększymlubmniejszymstopniuzde-
terminowaneprzyczynowo,jednakwindywidualnejreakcji,
odmiennejuróżnychtypówbytówaktualnych(naprzykładtwo-
rzącychmaterięnieożywionąlubtworzącychciałaożywione),
sąwpewnymsensiecausaesui-przyczynamisamychsiebie.
Dziękiczuciufizycznemusąoneotwartenaabsorbcjęprzeszło-
ści,adziękiczuciukonceptualnemu-namożliweinajbardziej
pożądanescenariuszerozwojuświatapodsuwaneprzezBoga.
Zamkniętesąjedynienatworzącesięrównocześnieznimiinne
bytyaktualne.PowstawaniebytuaktualnegoWhiteheadopisuje
jakoproceskonkretyzacji(concrescence),czyli-zgodniezety-
mologiątegoterminu-zrastaniasięwjednośćwieluróżnych
elementów:1.przyczynsprawczychwymuszającychdosto-
sowaniesiębytuaktualnegodobezpośredniominionegojego
otoczenia,2.celu,dorealizacjiktóregoBóg(wzasadniczym
aspekcieimmanentnynaturzeiograniczonywswojejwiedzy
imocy)zachęca(persuade)czyteżnęci(lure),jakrybakrybę,
aleniewymuszajegorealizacji,oraz3.indywidualnejreakcji
owegoprocesukonkretyzacjinatewszystkieczynniki.
