Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Koncepcje
obiektywizmu,reprezentatywnościiuniwersalności.Pierwszekonsekwen-
cjewidaćwprzeprofilowaniusamychsposobówujmowaniaprzedmiotualbo
raczejprzedmiotówbadań.Dlabadaczyliteraturynierzadkoczymśbardziej
interesującymodposzukiwaniaregularności,tożsamości,wzorcowościoka-
zujesiętropienienieciągłości,niespójności,pojedynczości.
Przypominamteoczywistościpoto,byuczynićznichpunktwyjścia.Moje
wrażeniejestbowiemtakie,żechoćpoststrukturalistycznerewizjefaktycz-
niezostałyprzyswojone,omówioneinawetzaakceptowane8,to-jeślispoj-
rzećnatowszystkozperspektywyhistoriiliteratury-widaćwyraźnie,że
tarewolucja(jeślitowogólerewolucja)przebiegajakośtakzachowawczo
iniemrawo.Topopierwsze.Podrugie,sąinnejeszczeprzyczynykoniecz-
nościgruntowniejszegoprzemyśleniazwiązkówteoriiihistoriiliteratury
polskiejiprzychodząone-jeślimożnatakpowiedzieć-wpodwójnymsen-
siezzewnątrz.Chodziłobymiozasadniczysenspojęciadereferencjalizacja,
którepożyczyłemodReadingsa.AutormeUniversityinRuinsodnosijedo
tego,codziejesięzsamąideąUniwersytetu,awkonsekwencjimazwiązek
zezmianąjegomiejscawprzestrzenispołecznejiprzewidywanychzobo-
wiązań.Otymprzejściumożnamówićrozmaicie.Napłaszczyźnieinstytu-
cjonalnejwiązałobysięonozewolucjąodideiUniwersytetuzorganizowa-
negowokółideiNarodudoUniwersytetujakobiurokratycznejinstytucji
(wedlesekwencji:Rozum[Kant]-Kultura[Humboldt]-Doskonałość)albo
odzajmowaniastrategicznieiaksjologicznieuprzywilejowanejpozycjido
utratytegorodzajuprzewagi,alboodkluczowejpersonyProfesoradorów-
niekluczowejpersonyAdministratora.Napłaszczyźnieepistemologicznej
chodziłobyozamianęmyśleniaospołeczeństwie,połączonegozodniesie-
niamidopojęćjedności,konsensusu,komunikacji,namyślenieoaktualnej
niemożliwościtakiegomyślenia.Napłaszczyźniepedagogicznejdoszłobydo
zastąpieniausiłowańtworzeniapodmiotuliberalnego,jakorozumnegooby-
watelanarodu(Uja"pojmowanewrelacjidopodmiotuzbiorowego9),wefek-
8Niebezwarunkowo,boterewizjebudziłynierzadkoobawyniektórychli-
teraturoznawców.Zob.np.:W.BoleCki:Pytaniaoprzedmiotliteraturoznawstwa;
E.BalCerzaN:Graniceliteratury,granicehistorii,granicegranicwzbiorzePolo-
nistykawprzebudowie.Literaturoznawstwo-wiedzaojęzyku-wiedzaokulturze-
edukacja.ZjazdPolonistówKraków,22-25września2004.T.1.Red.M.Czermińska,
S.Gajda,K.Kłosiński,A.Legeżyńska,A.Z.MakowieCki,R.NyCz.Kra-
ków2005,s.3-14;315-324.
9JonathanCullertłumaczyłzbliżonekwestiewtensposób:ULiteraturęuwa-
żanozaszczególnyrodzajpiśmiennictwa,któregozadaniemmiałobyćcywili-
zowanienietylkoniższychwarstwspołecznych,lecztakżearystokracjiiklasy
średniej.Takiepojmowanieliteraturyjakoprzedmiotuestetycznego,czyniące-
goznas»lepszychludzi«,wiążesięzpewnąkoncepcjąpodmiotu,nazywanego
14
