Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXVI
PSYCHOLOGIASĄDOWA
różnychgałęzipsychologii(przestępcynieletni,dorośli,świadkowie:dzieci,do-
rośli,pokrzywdzeni,uwikłaniwsprawyrozwodowe,osobynieżyjąceiin.;zob.
cz.3,r.14).
Naskutektychuwarunkowaństatuspsychologiisądowejjeszczedodziśjawi
sięciąglejakoinstatunascendi.Dodziśbowiemtrwająsporyoprzedmiot,zada-
nia,awogólnościomodelteoretycznyimetodologicznytejdyscyplinypsycho-
logicznejobejmującyproblematykęetiologiczno-kryminologiczną,pojmowanie
niedostosowaniaspołecznego,azwłaszczarozumieniejejpodmiotu–osobo-
wościprzestępczej.Szczególnymhamulcemwtymwzględziebyływieloletnie
opóźnieniawwykorzystaniuodkryćpsychologiipoznawczejdoanalizyzachowań
regulowanychprzezprawo.
Należyzaznaczyć,żedokońcalat80.XXwiekubadaniapsychologiczno-
-kryminologiczne(pozapsychoanalizą)dotyczyłyjedyniepewnychUaspektów”
,
awięctakichczyinnychprzejawówniedostosowaniaspołecznego(NS)idemo-
ralizacji(D)(wzwiązkuzprzestępczościąnieletnich),toznaczyzachowańbądź
syndromów–zawszejednaktylkoobjawów–wyjaśnianychzapomocąterminów
etiologicznych(rodzina,szkoła,grupyrówieśnicze)lubconajwyżejdeprywacji
potrzeb(zob.np.Han-Ilgiewicz,1962)1.
InnezkoleiUaspektowe”badania,ukierunkowanenauchwycenieróżnic
podmiotowych,ustalałykorelacyjniezwiązki(bądźróżnice)wybranychUpara-
metrów”psychologicznych(np.ekstrawersji,neurotyzmu[brakbadańpsychoty-
zmu],umiejscowieniepoczuciakontroli–LOC;DE,REGougha-Recklessiin.),
wskazującnatewłaśnie,parcjalnedyspozycje(bezukazaniaichstrukturalno-
-funkcjonalnychzwiązkówwewnętrznych)jakonaswoistepodmiotoweUdroż-
dże”wpływającena(a-)czyantysocjalnykierunekwadliwegorozwojuadolescen-
tówniedostosowanychspołecznie.
Znacznyniedostatekbadawczyzaznaczałsięteżwobrębiewykorzystania
modeliJeanaPiageta,Lawrence’aKohlbergaiRobertaJ.Havighurstawopisie,
azwłaszczawyjaśnianiuregulacjimoralno-społecznejzachowańnieletnich.Ist-
niejące,nielicznerezultatytakichbadańbyłyinterpretowanezkoleidośćsche-
matycznie:UNieletnidziałająspołecznieszkodliwie,boniezinternalizowalinorm
iwartościmoralnych”
.
Takiewyjaśnianieniewielejednakwniosłodogłębszegozrozumieniamecha-
nizmówinternalizacyjnych(cotwórczojużwówczas,awięcodlat70.XXwieku,
1JedynyUobszarpsychologiczny”
,lepiejjużwówczasnaukowopoznany,dotyczyłproblematy-
kiagresji(1)hipotezafrustracji–agresji(Dollardiin.,1939);(2)naśladownictwo(Sears,1951);(3)
uczeniesięspołeczne(BanduraiWalters,1959);(4)modelowanie(Bronfenbrenner,1970;Bandura
iRibes-Inesta,1976).
