Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZAŁOŻENIAOGÓLNE
7
I
osiąganiasukcesu
będącegomiarąwszelkichwartości;podmiotpozostaje
podstałąpresją,abyosiągaćcorazlepszewyniki;
I
zagrożenia
,wktórychpojawiająsięzachowaniatypuobronyprzedkimś,
przedczymślubucieczki;tenrodzajsytuacjiróżnisięodpoprzednichne-
gatywnymcharakteremwartościdominującej.
Drugągrupęsytuacjistanowiąteoszczególnymukładziemożliwości(M).
Wichobrębiewyróżniasięczteryichtypy.Sątosytuacje:
I
zależności
(np.dzieckaodrodziców);
I
władzy
,czyliodwrotnezewzględunapodmiot;wnichpodmiotmający
władzę,naprzykładwysokistatusspołeczny,wyznaczacele,atakże(cza-
sami)sposobyichrealizacji;
I
kooperacji
,wktórychrealizacjawartościzależyodmożliwościwzajem-
nejwspółpracy;
I
konkurencji
,wktórychmożliwośćosiągnięciaceluprzezpodmiotjest
ograniczonaprzezaktywnośćinnychludzidążącychdotegosamegocelu.
Zarównowartości,jakimożliwościmogąbyćpozytywnelubnegatywne
(miećróżnyznak–[+],[–]),toznaczy,żeokreśloneprzedmiotylubstanyrzeczy
mogąbyćcelemdążeńlubunikania(W)bądźteżczynnikiemułatwiającymlub
utrudniającym(M).Pojawieniesięwdanejsytuacjiwięcejniżjednejwartości
wywołujepostroniepodmiotowejkonflikt,którywedługKurtaLewina(1935)
możewystępowaćwtrzechwariantach:(1)konfliktdążenia(dążenie[+,+],jak
wsytuacjiUOsiołkowiwżłobiedano…”;(2)unikanie(unikanie[–,–]),jakwprzy-
padkuwyboruUIśćdodentystyczydalejprzeżywaćbólzęba?”;(3)dążenie
(unikanie),jakwsytuacji,wktórejpodmiotmożeosiągnąćwartośćpozytywną,
aletylkokosztemakceptacjiwartościnegatywnej(np.UPójdzieszsiębawićnapo-
dwórko,aledopierojakodrobiszstarannielekcje”).JakpodkreślaTomaszewski
(1979,s.29),wartościmogą,aleniemusząkolidowaćzesobą,jakwpodanych
przykładachLewina,alemogąsięróżnićpodwzględemstopniaichpreferencji
(silniejszeisłabsze).OwepreferencjemogąmiećcharaktersytuacyjnyUtuite-
raz”(np.UWolęotrzymać20złniżbombonieręczekoladek”lubodwrotnie)bądź
trwały(np.UZawszewybieramgręwpiłkę,zamiastspaceruzrodzicami”).Ponie-
ważzjawiskopreferencjiwartościpoleganietylkonaprzybieraniunasilejednej
wartości,aletakżerównoczesnymsłabnięciuinnych,odgrywaonoważnąrolę
worganizacjisytuacjiijejporządkowaniu.Elementysytuacji,którepodmiotwy-
biera(sytuacyjnielubstale),pełniąfunkcjęelementówznaczących.
