Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Cotojeststres?
RYCINA1.2
Zależnościmiędzyprocesamiuczestniczącymiwtransakcjistresowej
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawieLazarusiFolkman(1984,1987).
Wmodelutymgłównąrolęodgrywapierwotnaiwtórnaocenapoznaw-
czapodmiotu.Stanowionakryteriumuznaniasytuacjizastresową,atakże
decydujeoprzebieguradzeniasobie.Sterowaneprzezocenępoznawcząra-
dzeniesobiemacharaktercelowy,ajegocelemjestzmianasytuacjibędą-
cejźródłemstresui/lubopanowanieemocjiwzbudzanychprzezsytuację.
Emocjeimmanentnąskładowąsytuacjistresowej.wtórnewstosunku
doocenypoznawczejizmieniająsięwrazznią.Możnazatemprzyjąć,że
traktowanejakorodzajjejodzwierciedlenia(por.Lazarus,1993b;Lazarus
iFolkman,1987).Obokocenypoznawczej,źródłememocjijestsamproces
radzeniasobie(FolkmaniLazarus,1988a),atakżejegowynik(Folkman
iLazarus,1985).
Kierunekzależnościopisanywcześniejiprzedstawionywpostacistrzałek
narycinie1.2odzwierciedlakolejnośćuruchamianiaprocesówwmomencie
powstaniasytuacjistresowej.Wdalszymprzebiegutransakcjastresowa,ro-
zumianajakosekwencjaprocesów,opierasięnamechanizmiewzajemnych
sprzężeń,zarównowobrębiejednegoprocesu(np.eskalacjaemocji),jak
imiędzyprocesami.
Ocenapoznawczazapoczątkowujewięcprocesradzeniasobie,alejego
przebiegiefektywpływająnaocenępoznawcządokonywanąpopewnym
czasie.Emocjewzbudzoneprzezokreślonegorodzajuocenępoznawczązmie-
niająsposóbwidzeniasytuacji.Wreszcie,skutecznośćkontroliemocjiwpro-
cesieradzeniasobieokreślaprzebiegiefektywnośćtegoprocesu.Zachodzące
wprzebieguzdarzeniastresowegozależnościzwrotnezostałynapoziomie
ogólnymuwzględnionenarycinie1.3.
Jakjużpisałam,sytuacjastresowawyznaczadwaceleaktywności:po-
prawęrelacjimiędzywymaganiamiimożliwościamiorazregulacjęstanu