Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WybranekierunkiikontekstykształtowaniasiępsychologiiwychowaniawPolscedo1939roku
przezsiebieseminariummagisterskimprof.
Szumanskupiałsięnadwóchodrębnychzbiorach
problemów:a)cechachznamiennychumysłowo-
ścidzieciimłodzieży;b)testachpsychologicznych
zakcentemnatestachinteligencji[ś].Pierwszy
zbiórproblemówinteresowałProfesora–żetak
rzec–frontalnie,drugizewzględówpraktyczno-
-wychowawczych.
Natematszerokiegospektrumzainteresowań
Szumanaipracownikówjegozakładupisałtakże
w1938rokuWładysławSemkowicz(1938,s.45)
wobszernymomówieniużycianaukowego
wmiędzywojennymKrakowie:
Psychologięrozwojowąipedagogicznąwykładana
UJprof.StefanSzuman.[ś]Wdotychczasowych
pracachpoświęcałgłównieuwagępsychologii
światopoglądumłodzieży,psychologiitwórczości
rysunkowejdziecka,zagadnieniominteligencji
iuzdolnieńorazzagadnieniupsychologiiwczes-
negodzieciństwa[ś].Zajmująprof.Szumana
nadtozagadnieniazpograniczapsychologiiisztu-
ki(zagadnieniewychowaniaestetycznego).Pozo-
stającypodkierunkiemprof.SzumanaZakład
PsychologiiPedagogicznejUJutrzymujebliższe
stosunkizanalogicznymizakładamiwPoznaniu
iWarszawie,asamjegokierownikmakontakt
osobisty
z
takimiż
zakładami
w
Genewie
iTübingen10.
Wokresiedo1939rokuStefanSzumanopub-
likowałm.in.prace:Wpływbajkinapsychikędziec-
ka(1928),Oaktachiczynnościachmyśleniaiichsto-
sunkudointeligencji(1929),Badanianadrozwojem
apercepcjiireprodukcjiprostychkształtówudzieci
(1930),Badanianadrozwojemrozumieniaobra-
zówosymbolicznejtreściudzieciimłodzieży(1931),
Ostosunkachczynnościleczeniaiwychowywania
orazopojęciuiczynnikachwychowawczychzdrowia
psychicznego(1932),Rozwójpsychicznydzieciimło-
dzieży(1933),Metodypsychologiipedagogicznej
(1934),Charakterjakowyższaformaprzystosowania
siędorzeczywistości(1938),aprzedewszystkim
monografie:Sztukadziecka.Psychologiatwórczości
rysunkowejdziecka(1927),Rozwójmyśleniaudzieci
wwiekuszkolnym(1938)orazRozwójpytańdziecka.
10Rzeczciekawa,żedalejSemkowicz(1938,s.45)pisze:
UPierwsząkatedrązgrupynaukpedagogicznych,jakązało-
żononaWydzialeFilozoficznym[UJ],byłakatedrapeda-
gogiki[ś].Niecopóźniejkreowanazostałakatedrapsy-
chologiiwychowawczej[wyróżnienie–C.W.D.],objęta
przezprof.Szumana”.
Badanianadrozwojemumysłowościdzieckanatle
jegopytań(1939)11.
Wypadanadmienić,żeprzywoływanyJózef
Pieter,którypracowałkrótkopodkierunkiem
Szumana,przeprowadziłwlatach1934–1938sze-
rokozakrojonebadanianadkorelacjąmiędzypo-
ziomeminteligencjiogólnejawarunkamiśrodo-
wiskawychowawczego.Napotrzebytychbadań
stworzyłwłasnąUmapꔜrodowiskawychowaw-
czego,adopoznaniastanuinteligencjizasto-
sowałskalęBineta–TermanaitestGrzywak-
-Kaczyńskiej(będącykompilacjąiprzeróbkąme-
todOtisaiSpearmana).Wynikibadańprowadzo-
nychnaŚląskuprzezokoło40dyplomantów
prof.Szumana(każdyzbadałśrednio25uczniów)
doprowadziłyPietera(2018,s.48)donastępującej
konkluzji:
Natejpodstawieniemiałemwątpliwości,żeto,co
badamytestamiinteligencji,niemniejto,cobez
testów,jakonauczycieleczyrozmówcy,oszacowu-
jemyjakopoziomczyjejśinteligencji,tojest–
zapewnewielcezłożone–odzwierciedleniekul-
turowo-oświatowych
warunków
środowiska
wychowawczegonagrunciepewnegopotencjału
wrodzonego.
1.3.3.Przykładynajwcześniejszej
obecnościokreślenia
Upsychologiawychowania”
wnaucepolskiej
TerminUpsychologiawychowania”byłużyty
wjęzykupolskimporazpierwszyjakotytuł
książkiGustave’aLeBona12.Oryginałukazałsię
wroku1902jakoPsychologiedel’éducation.Tłuma-
czkaksiążki,IzabelaMoszczeńska(1864–1941)13,
11DwieUsztandarowe”praceSzumanazzakresupsy-
chologiiwychowawczej:Psychologiawychowawczawieku
dziecięcegoiPsychologiawychowawczawiekuszkolnegoukaza-
łysiępodrugiejwojnie(wroku1946i1947).
12Naksiążceniepodanorokuwydania.Dziękianonso-
wiprasowemuudałosięustalić,żeukazałasięonajesienią
1911roku(zob.KurjerLwowskiPołudniowy,nr461zdn.
10.10.1911,s.8).Trzebajednaknadmienić,żew1899roku
ukazałsięzbiórtekstówpt.Zpsychologiiifzjologiiwycho-
wania,wktórymopublikowanom.in.artykułyBolesława
Błażka,AnieliSzycównyiKazimierzaTwardowskiego.
13Iza
(Izabella
Ludmiła)
Moszczeńska
poślubiła
w1894rokuwWarszawiepoznańskiegokupcaKazimierza
PrzemysławaRzepeckiego,alejakotłumaczkaiautorka
artykułówużywałanazwiskapanieńskiego.
34[[[
