Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podsumowanie
wyjaśniłajednakwprzedmowie,żetytułpracy
tylkoczęściowokorespondujezjejrzeczywistą
zawartością:
Tytułksiążkimoże[ś]wprowadzićwbłądczytel-
nika.LeBonniedajenamnicwrodzajuUpsycho-
logiiwychowawczej”,tj.całkowitegoipełnegoob-
razupsychicznegorozwojudzieckawokresie
szkolnym;oświetlatylkoniektóremetodynaucza-
niazpunktuwidzeniapsychologiiiztegożstano-
wiskauzasadniapotrzebęreform.Nigdziejednak
niezilustrowanotakdobitniepsychikiśrodowiska,
wktóremsiędziełoreformywszczyna,dokonywa,
aniekiedyrozbijainiszczeje.Nigdzienieuwydat-
nionoztakimnaciskiem,jakjałoweibezpłodnesą
prądyreformatorskiepłynącezgóry,gdydlanich
wumysłach,obyczajach,opiniipublicznej,wat-
mosferzedomuiwduszachnauczycieliniema
szczeregopoparcia(LeBon,1902/1911,s.V).
Wartozwrócićuwagę,żepolskiprzekładbył
wistocieskróconąwersjąoryginału(takieprak-
tykitranslatorskiestosowanopowszechniena
przełomieXIXiXXwieku).Recenzującgo,Aniela
Szycówna(1912,s.119)napisała:
Zapunktwyjściawziąłon[LeBon]sześćgrubych
tomówankietyfrancuskiejwsprawiereformy
szkołyśredniejiwykazał[ś]żewspółczesne
szkolnictwofrancuskie[ś]jestwcałkowitej
sprzecznościzpodstawowymipojęciamipsycho-
logii[ś]Najważniejsząreformą,jakiejautordo-
magasięwnauczaniu,jestzastąpieniemetod,
opartychnapamięciowymprzyswajaniupodręcz-
ników,przezkształceniezdolnościspostrzegania,
zastąpieniateoriiprzezpraktykę,moralizowania–
przezkształceniewoliicharakteruzapomocąsze-
regudobrych,pożytecznychprzyzwyczajeń.
ważańpedagogicznych,jakkolwiekautorwpro-
wadziłtamdośćciekawypostulat:
Wychowaniemusimyrozpocząćodsiebie,anieod
naszychdzieci.Jeżeliwykładmójdzisiejszyna-
zwałemUPsychologiąwychowania”,towpierw-
szymrzędziemiałemnamyślidoniosłośćmecha-
nizmówpsychicznychwychowawcywodniesieniu
dowychowanka.Nato,abywychowywaćduszę
dziecięcą,trzebaprzedewszystkimznaćdokład-
nieswąwłasnąduszęijejwady,arównorzędnie
miećwolęjejciągłegodoskonalenia.Tojestpunc-
tumssaliens[głównypunkt–dop.C.W.D.]skutecz-
nejmetodykiwychowawczej,ajednocześniejedy-
neniezawodneźródłowychowaniaautorytetu
(Gröer,1933,s.145).
UPsychologiawychowania”wznaczeniu,jakie
przypisujemuniniejszapublikacja,zaczęłaupo-
wszechniaćsięwpsychologiipolskiejpocząw-
szyodlat60.ubiegłegowieku.Funkcjonowała
onaalbojakosynonimpsychologiiwychowaw-
czej,alboteżjakojedenzobszarówpsycholo-
gicznejproblematykinauczaniaiwychowania
(awtedyprzeciwstawianomupsychologięucze-
niasięinauczaniaorazzagadnieniaogólne,trud-
nedojednoznacznejklasyfikacji).Próbowano
takżewywodzićgenezęobutychnurtówpsycho-
logiiwychowawczejzróżnychjejsubdyscyplin
sugerując,żepsychologianauczaniaopierasię
napsychologiiuczeniasię,natomiastpsycholo-
giawychowaniamaswojekorzeniewpsycholo-
giiosobowości(zob.np.Tyszkowa,1977).
UczennicaDawidapoddałakrytyceniektóre
tezyLeBona,niesprecyzowanecodookresuży-
ciaokreślenieUdziecko”stosowanewjegowywo-
dachorazobciążenieprzekładulicznymidopi-
skamiikomentarzamiautorstwatłumaczki.
Zdrugiejjednakstronyuznała,żepracata,bar-
dzopoczytnaiwielokrotniedotądwznawianawe
Francji(miała13wydań!),słuszniezostałaprzy-
swojonadlaczytelnikapolskiego.
PojęcieUpsychologiawychowania”pojawiło
sięponowniejakotematreferatulekarzapedia-
trylwowskiegoFranciszkaGröera(1887–1965),
któryw1933rokuwystąpiłnaXIVZjeździe
LekarzyiPrzyrodnikówPolskichwPoznaniu.
Takżetentekstnależyuznaćraczejzazbiórroz-
Podsumowanie
Wyłuskiwanieważnychfaktówdotyczącychpsy-
chologiiwychowaniazbogatychdziejówpolskiej
psychologiijestwgruncierzeczytrudnym,ana-
wetryzykownymzabiegiem.Wszakżewieluba-
daczy,którychgłównyobszarzainteresowańdo-
tyczyłzagadnieńspozaobszaruwychowawczego,
poruszałojednakubocznieproblemynależącedo
tejdziedzinywswoichpracach.Naprzykład
związanyzUniwersytetemPoznańskimStefan
Błachowski(1889–1962),niewątpliwiejeden
zpionierówpolskiejpsychologiiklinicznej,także
zasłużonydlarozwojupsychologiiwychowania
35
