Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojmowaniewychowania
TABELA2.1.Przykładypojmowaniawychowaniawnaukachspołecznych
Baley(1958,s.179)U[ś]wychowaniewszerokimujęciuobejmujewszelkieformyoddziaływaniaczłowieka
naczłowieka,zarównoświadome,celowe,jakteżprzygodne,uboczne”.
CrowiCrow(1963,s.5):U[ś]wychowanieimplikujezmianęimożebyćrozważanejakoproces
orazprodukt[ś]..Wychowaniejakoprocesobejmujewszystkieteformyaktywności,któredopasowują
jednostkędożyciaspołecznegoiktórepomagająprzekazywaćzwyczaje,prawa,poglądy[ś]przezjedną
generacjędrugiej.[ś]Produktytegoprocesuobejmująwszystkiezmianybędącerezultatemdoświadczenia
edukacyjnego”isąuznawanezapożądane,jeśliUsłużąpotrzebomjednostkiorazdobrobytowigrupy”
orazumożliwiająUzarównodalszyrozwójosobisty,jakiżyciaspołecznego”.
Ausubel(1968,s.8,15):wychowanieodnosisiędoU[ś]ukierunkowanegolubmanipulowanegouczenia
ukierunkowanegonakonkretnecelepraktyczne[ś]”.CeletemożnazdefiniowaćjakoUnabyciestabilnego
zasobuwiedzyizdolnościpotrzebnychdonabyciatejwiedzy”,któreUmająspołecznąwartość”.
Znaniecki(1973,s.8):UDziałalnośćwychowawczabezpośredniolubpośrednio,rozmyślnielubnierozmyślnie
zmierzakutemu,byurabiaćindywidualudzkie,którebędąumiałyichciałyuczestniczyćwtychczynnościach
zbiorowych,jakiedanagrupaspołecznauważazaważneipożądane”.
Gurycka(1979,s.55):UWychowanietodynamiczny,złożonyukładwzajemnieodsiebiezależnychprocesów
nadawaniaiodbioruwpływów(wywieraniawpływu)zachodzącychmiędzyjednostkamiozróżnicowanych,
specyficznychrolach,zktórychjednajestdojrzałymwychowawcą,adrugamniejodniegodojrzałym
wychowankiem,wceluzrealizowania,wsposóbwzględnietrwały,jakiegośmniejlubbardziej,aleświadomie
założonegoprzezwychowawcęprojektujegoosobowości”.
Okoń(1998,s.319):UWychowanieobejmujeświadomeicelowedziałaniepedagogicznezmierzające
doosiągnięciawzględniestałychskutków(zmianrozwojowych)wosobowościwychowanka”.
Przetacznik-GierowskaiWłodarski(1998,t.2,s.17):UOddziaływaniawywołujące,zzałożenia,względnie
trwałeipozytywnezmianywaktywnościizachowaniuczłowiekalub(i)grupspołecznychmożna[ś]uznać
zapowszechną,uniwersalną,ogólnąfunkcjęwychowania”.
Kwieciński(1998,s.37–38):WychowanietoU[ś]ogółwpływównajednostkiigrupyludzkie,wpływów
sprzyjającychtakiemuichrozwojowiiwykorzystywaniuposiadanychmożliwości,abywmaksymalnym
stopniustałysięświadomymiitwórczymiczłonkamiwspólnotyspołecznej,narodowej,kulturowejiglobalnej
orazbystałysięzdolnedoaktywnejsamorealizacji,niepowtarzalnejitrwałejtożsamościiodrębności,były
zdolnedorozwijaniawłasnegoJApoprzezpodejmowanie«zadańponadosobistych»,poprzezutrzymywanie
ciągłościwłasnegoJAwtokuspełnienia«zadańdalekich»”.
Kaja(2001,s.31):UWychowaniejestprocesemkierowaniarozwojemijednocześnieodtegorozwojuzależnym.
Polegaononawzbudzaniu,podtrzymywaniuiróżnicowaniuaktywnościwychowankaiaktywnościwłasnej
wychowującego,bydziękizdobytymdoświadczeniomnadaćrozwojowikierunekzmierzający
doadaptacyjnościikreatywnościwwymiarzenadrzędnego,względniestabilnegosensuistnieniawświecie”.
Źródło:opracowaniewłasne.
nietakzłożonych,żeichjednoznacznezdefinio-
wanieniejestmożliwe,aprzynajmniejjest
trudne.
2.2.2.Sposobyradzeniasobie
zezłożonościąpojęcia
wychowania
WewpływowejwPolsceliteraturzemożemyzna-
leźćdwasposobyradzeniasobieprzezbadaczy
zproblememzłożonościpojęciawychowania.
Wpierwszympodejściubadaczedążądouogól-
nieniawynikówstudiówteoretycznychnadpoję-
ciemwychowaniazpunktuwidzeniajegozakre-
suznaczeniowego.Wdrugimredukująskładniki
definicjipojęciawychowaniadokategoriizjakie-
gośwzględucząstkowych3.
3Podejścietojestzgodnezprzekonaniem,żewycho-
wanienależydopojęć,któreniedająsięściślezdefiniować.
Naistnienietakichpojęćwnaucewskazałm.in.Wittgen-
stein(1972),dowodząc,żewtakichprzypadkachmożliwe
sąjedyniedefinicjecząstkoweichskładowych.
43
