Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
CZĘŚĆPIERWSZA:KIMSĄEKSPERCI
1020Oddzielanieinformacjiistotnychodnieistotnych
Różnicemiędzyekspertamiilaikamipolegająjednaknietylkonaodmien-
nymprzetwarzaniuinformacji,lecztakżenatym,żeeksperciwybierajądo
przetwarzaniainneinformacje.Nabywaniewiedzyeksperckiejłączysięze
wzrostemumiejętnościoceny,którezdostępnychdanychsąistotnedlaroz-
wiązaniakonkretnegoproblemu.Hipotezaredukcjiinformacji(information
reductionhypothesis)wskazuje,żeuosóbmającychdużąwiedzęzdanejdzie-
dzinydochodzidocelowegoograniczeniailościprzetwarzanychinformacji
(HaideriFrensch,1996,1999).
Procestenzachodziuekspertówdwustopniowo-napierwszymeta-
pieinformacjesąróżnicowanenaważneinieważne,nadrugiminformacje
ważnezostająwybranedoprzetwarzania,anieważnesącelowopomijane.
Możnasobiewyobrazićsytuację,wktórejinformatykilaikwtejdziedzinie
chcązainstalowaćnowyprogramwswoimkomputerze.Podczasinstalacjina
monitorzepojawiasięwieleinformacji,zktórychczęśćjestważna,aczęść
możnazignorować,bezkonsekwencjidlapowodzeniazadania.Podczasgdy
informatyk(ekspertwtejdziedzinie)zwracauwagętylkonadaneistotne,
laik,niepotrafiącocenić,któreznichsąważne,aktórenie,starasięzapo-
znaćzkażdą(tracąctymsamymczasizasobypoznawcze).
Hipotezaredukcjiinformacjiprzezekspertówzostałapotwierdzonawwie-
lubadaniach(patrznp.:CanhamiHergarty,2010;Gegenfurtner,Lehtinen
iSaljo,2011;Jarodzka,Scheiter,GerjetsivanGog,2010,Kundel,Nodine,
ConantiWeinstein,2007).Danezobszarumedycynypokazują,żedoświad-
czenilekarzeinaczejanalizujązdjęciarentgenowskieniżcizmniejszym
doświadczeniemlubstudencimedycyny.Procesanalizyprzebiegaulekarzy
zdużymdoświadczeniemdwuetapowo.Wpierwszymdokonująogólnej
oceny,czyprześwietleniewykazujejakieśnieprawidłowości.Ocenatajest
błyskawicznaiopartanaprzechowywanymwpamięcischemaciezdjęćobra-
zującychchorebądźzdroweorgany.Następniekoncentrująsięjużtylko
naewentualniewykrytychnieprawidłowościach.Badaniazwykorzystaniem
eye-trackingupokazująteż,żelekarzeoceniającyzdjęciaRTGzwracająuwagę
przedewszystkimnazmianyodbiegająceodnormalnegoobrazu,aleskupiają
siętylkonatych,któresąistotnezklinicznegopunktuwidzenia,bomogą
byćsygnałemchoroby.Pomijająnatomiastte,któresąwprawdzienietypowe,
aleniezagrażającezdrowiu.
Wjednymzbadańradiologomzróżnympoziomemdoświadczeniapo-
kazywanozdjęciazmammografii;naczęściznichobrazwskazywałnaraka
piersi.Ekspercizdużymdoświadczeniemprzyglądalisięzdjęciukrócej,od
razufiksującswójwzroknamiejscachwskazującychnachorobę(Kundel
iin.,2007).Ponadtoudoświadczonychradiologówodnotowanodwatypy
aktywnościuwagowej.Pierwszytoszybkiezauważenieinazwanieniepoko-
jącejzmiany(np.jejkształtuiwielkości)-nazwanogonatychmiastowym
