Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1:Systemmedialnyjakoprzedmiotbadańmedioznawczych
Modelśródziemnomorski(spolaryzowanegopluralizmu)
Zewzględunaobszargeograficzny,któregodotyczyniniejszapraca,należy
sięskupićnatymmodelu,który,wtypologiiHallinaiManciniego,obejmuje
państwaEuropyPołudniowej,jakGrecja,Włochy,Hiszpania,Portugaliaoraz
Francja.Ponieważgłównytematanalizyodnosisiędoróżnicmiędzysystemami
medialnyminapoziomieregionówwHiszpanii,rozbieżnościwystępującewsto-
sunkudosystemuhiszpańskiegobędąprzedstawionewosobnympodrozdziale.
Oilemodelliberalnyczęstouznawanybyłzamodelnormatywnydlarozwoju
systemówmedialnych,otylemodelspolaryzowanegopluralizmujestrelatywnie
częstąpraktyką,występującąwróżnychokresachrozwojumediówwpaństwach
młodejdemokracji.Podstawowąwięccechąmodeluśródziemnomorskiego,we-
długHallinaiManciniego,jestfakt,żewpaństwachtychdośćpóźnorozwinęły
sięinstytucjecharakterystycznedlaliberalizmu,jakgospodarkawolnorynkowa
orazdemokracja26.GłównymproblemembyłasilnapozycjaKościołakatolickiego
iKościołaprawosławnegoorazarystokracjiziemiańskiej,którestałynastraży
statusquoporządkuspołecznego.Konfliktynaturypolitycznej,aleispołecznej
odcisnęłyswojepiętnonarelacjachmediówiwładzy,cospowodowałopowstanie
specyficznejimocnoupolitycznionejstrukturyrynkówmedialnych.Prasabyła
odsamegopoczątkupostrzeganajakonarzędzieagitacjipartyjnejczyinteresów
innychgrupnacisku,asłabyrozwójwolnegorynkuopóźniłtakżepowstanie
mediówkomercyjnych,któremogłybyrelacjemedia-politykaustawićnainnej
płaszczyźnie.Specyfikąmodeluspolaryzowanegopluralizmujestrównieżto,
żekorzenidziennikarstwamożnadopatrywaćsięalbowliteraturze(znaczący
prozaicyipoecihiszpańscypublikowalinałamachpierwszychdzienników)27,
albowpolityce(wHiszpanii-Cánovas,Canalejas;weWłoszech-Cavour,
Mazzini).Częśćdziennikarzy,nietylkowHiszpanii,uważałaswojąprofesję
zaokazjędozbiciakapitałupolitycznegopoprzezpropagowanieokreślonych
ideinałamachprasy(jakchoćbyMussolini).Wzorzecdziennikarstwaopierał
sięnapolitycznymzaangażowaniuzarównoposzczególnychpublicystów,
jakicałychredakcji.Paralelizmpolitycznystałsięnieodłącznymelementem
funkcjonowaniamediów,zwłaszczapublicznych,którewewszystkichtych
państwachpodlegałykontroliwładzy.Najczęściejspotykanąformązarządzania
byłmodelrządowy,oddającynadzórnadpublicznymnadawcąpartiiwiększości
wparlamencielubpoprosturządowi.Wolnośćsłowa,azatemiwolnośćme-
diówwprzeszłościprzeplatałasięwkrajachśródziemnomorskichzokresami
absolutyzmuidyktatury.Wskaźnikiczytelnictwa,zewzględunawysoki
26D.C.Hallin,P.Mancini:Systemymedialne…,s.89-145.
27WystarczywspomniećtutajotakichpostaciachjakMarianoJosédeLarra,JosédeEspron-
ceda,AntonioMachado,FedericoGarciaLorca,PioBaroja,anawetJoséOrtegayGasset.Szerzej:
R.Sajna:Mediahiszpańskie.Od„GazetyMadryckiej”dolatynoskiejteleSur.Toruń:Wydawnic-
twoAdamMarszałek,2006,s.16-32.
35
